Jovan Kokot: DVANAESTA SLAVONSKA

Uspjesi na savezničkim frontovima, slom neprijateljeve ofanzive »Braun« i sjajne pobjede slavonskih brigada i partizanskih odreda, projektovali su jasniju perspektivu za pobjedu nad okupatorom i domaćim slugama. U Slavoniji je sprovedena široka politička kampanja za mobilizaciju novih boraca, među kojima su u najvećem broju bili dobrovoljci. Masovna politička aktivnost razvijana je u selima sa hrvatskim stanovništvom, koje se iz pozicije simpatija za NOB otrežnjavalo i politički budilo i počelo masovnije pristupati u direktnu oružanu borbu. S obzirom na to da je centralni dio Slavonije oko Papuka, Psunja i Bilo-gore, u dvadesetomjesečnom ratovanju bio potpuno iscrpljen u ljudstvu i ekonomskom potencijalu, masovni i dobrovoljni priliv stanovništva istočne Slavonije u NOB došao je u pravi čas. U tome su se naročito isticala Bobota, Budimci, Vera, Pačetin, Mirkovci, Bijelo Brdo, Čepin, Tenja, Sremske Laze, Ada, sela oko Slavonskog Broda i Županje. I pored svega što je rečeno, veliki uspjesi Narodnooslobodilačke vojske na jugoslovenskom ratištu bili su odlučujući činilac za široko uključivanje narodnih masa u oružanu borbu.

U drugoj polovini maja 1943. kao posledica bujnog razvoja oružane borbe, došlo je do formiranja nove, 28. slavonske divizije i 1. slavonskog korpusa^[1] koji je kasnije preimenovan u 6. korpus NOVJ.

Pored nove divizije, formirana su još četiri nova partizanska odreda: Daruvarski, Bilogorski, Požeški i Diljski od nacionalnih manjina koje žive u Slavoniji - Čehoslovaka, Mađara i Nijemaca. Formiran je najprije Čehoslovački, a potom Mađarski bataljon. U ljeto 1943. formirana je i njemačka četa »Ernest Telman«. U sastav nove 28. slavonske divizije ušla je 17, i novoformirana 21. slavonska brigada.^[2] Za komandanta 28. divizije postavljen je Vicko Antić Pepe, a za političkog komesara Vlado Janjić Capo. Za zamjenika komandanta 28. divizije postavljen je Radojica Nenezić do tada komandant 17. slavonske brigade. Za načelnika u Štabu 28. divizije postavljen je Jovan Bogdanović Geco. Za komandanta 17. slavonske brigade postavljen je Nikola Demonja. Za političkog komesara Brigade postavljen je Ivan Šibl.⁴⁶² Za načelnika Štaba postavljen je Mihajlo Miščević.⁴⁶³ Za zamjenika političkog komesara Brigade postavljen je Aleksandar Jovanović Aljoša.⁴⁶⁴ Za komandanta 21. slavonske NOU brigade postavljen je Dako Pauč, do tada zamjenik komandanta 12. slavonske brigade. Za političkog komesara postavljen je Ferdo Milić, popularni Feđa, do tada načelnik Agitpropa 12. slavonske brigade. Za zamjenika političkog komesara Brigade postavljen je Miloš Crnobrnja,⁴⁶⁵ a za načelnika Štaba Joco Drača.⁴⁶⁶

U Štabu 12. slavonske divizije došlo je do personalnih promjena. Za komandanta je postavljen Milan Stanivuković do tada načelnik Štaba 28. divizije. Za političkog komesara postavljen je Marijan Cvetković.⁴⁶⁷Za zamjenika komandanta postavljen je Rade Knežević.⁴⁶⁸ Za komandanta 16. slavonske NOU brigade postavljen je Đuro Dulić,⁴⁶⁹ a za političkog komesara Ivan Senjuk, do tada politički komesar bataljona u 12. slavonskoj brigadi. Za komandanta 1. slavonskog korpusa postavljen je Petar Drapšin, do tada komandant 12. slavonske divizije, a za političkog komesara Dušan Brkić.

462) NOVJ bio politički komesar bataljona, brigade, divizije i X korpusa (zagrebačkog). General-pukovnik u penziji. Poslije rata proglašen za narodnog heroja. U periodu 1971-1972. bio je na strani masovnog pokreta u Hrvatskoj.

463) u NOVJ od 1941. Bio je borac, načelnik štaba brigade i divizije i načelnik Personalne službe u štabu korpusa.

464) u NOVJ od 1941. Bio je borac, politički komesar čete, zamjenik komesara bataljona i političkog komesara brigade, zamjenik političkog komesara divizije. General-potpukovnik u penziji.

465) u NOVJ od 1941. Bio je borac i politički delegat u Banijskoj proleterskoj četi, politički komesar čete, zamjenik političkog komesara bataljona i zamjenik političkog komesara brigade. General-major u penziji.

466) u NOVJ od 1941. Bio je borac, načelnik štaba brigade i divizije. Umro 1975. godine.

467) Posle _rata bio je na odgovornim dužnostima u CK KPH i na terenu Zagrebačke vojne oblasti. Ćlan ČK KPJ, CK KPH, potpredsjednik Savezne skupštine, predsjednik Predsjedništva CK KPH, predsjednik Predsjedništva SRH i predsjednik SUBNOR-a Jugoslavije. Za narodnog heroja proglašen je 27. novembra 1953.

468) Sada general-major u penziji. Poslije rata bio je komandant divizije pomoćnik načelnika uprave u DSNO, komandant vojnog odsjeka i na drugim dužnostima u JNA.

470) u NOVJ od 1941. Bio je borac, komandir čete, komandant bataljona i operativni oficir u Štabu Moslavačkog partizanskog odreda. Poginuo je kao komandant 4. bataljona 12. slavonske NOU brigade 19. septembra 1943. u Miokovićevu. Četvrti bataljon je došao iz Moslavine. U sastavu imao je 85% Hrvata i 15% Srba, više radnika, a manje seljaka. Nepismenih nije bilo. Među radnicima bilo je najviše onih koji su došli iz Zagreba, tako da je politički sastav bio više nego dobar. Samo u 3. četi od 62 borca bilo je 23 člana KPJ, 20 članova SKOJ-a i 1 kandidat. Van organizacije bilo je samo 8 boraca. U četi je bio 41 Hrvat, 15 Srba, 3 Slovenca i po jedan Mađar, Musliman i Rus. Socijalni sastav: 36 radnika, 24 seljaka i 2 intelektualca.

U 12. slavonsku brigadu na mjesto 4. bataljona, koji je kao jezgro otišao za formiranje 21. slavonske brigade, došao je bataljon iz Moslavačkog partizanskog odreda na čelu sa komandantom bataljona Stjepanom Brkljačićem.⁴⁷⁰

[1] Arhiv VII, f. NOP-a k. 892-A reg. br. 9/7 i k. 1121 reg. br. 1/3.

Za formiranje 21. slavonske NOU brigade 12. slavonska brigada dala je svoj 4. bataljon, koji je imao 300 boraca i 20 puškomitraljeza. Sedamnaesta slavonska dala je 100 boraca i 4 puškomitraljeza, 16. slavonska NOU brigada dala je 40 boraca i 2 puškomitraljeza, a partizanski odredi dali su 160 boraca. Osamnaesta slavonska NOU brigada dala je 40 boraca i 2 puškomitraljeza (Arhiv VII f. NOP-a, k. 1821 reg. br. 2/3 I).