| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
Napadi neprijateljske avijacije i borbe na Bilo-gori Poslije neuspjeha u Virovitici 12. slavonska brigada
povukla se na Bilo-goru i razmjestila u Veliku Peratovicu, Malu Jasnovaču, Malu
Barnu i Jasnovačka brda.[1]
U narednih 10 dana Brigada je, kao i sva sela na južnim obroncima Bilo-gore,
bila izložena neprekidnom i bjesomučnom bombardovanju neprijateljeve
avijacije. Još od 23. januara 1943. godine neprijateljeva bombarderska grupa
Weis-1, u formaciji od 15 aviona, svakog dana u 2-3 naleta s aerodroma u
Zagrebu, bombardovala je jedinice 12. slavonske divizije i sela u kojima su se
one nalazile. Da bi se izbjegle veće žrtve od napada neprijateljeve avijacije,
Brigada je svakog dana rano u jutro napuštala naseljena mjesta i odlazila na
položaje prema Grubišnom Polju, Velikom Grđevcu i Virovitici, odakle se očekivala
intervencija neprijatelja. Radi pasivne zaštite od neprijateljeve avijacije, Štab
12. slavonske brigade je izdao naređenje potčinjenim jedinicama da se prilikom
kretanja na otvorenom zemljištu maskiraju.[2] U selima u kojima se Brigada nalazila na konačištu,
preduzete su mjere da se stanovništvo zaštiti od posljedica neprijateljevog
bombardovanja. Svako domaćinstvo uz pomoć boraca izgradilo je neophodne rovove
i skloništa i, na taj način, izbjegavana su stradanja i žrtve civilnog
stanovništva. U vezi s tim štab 12. divizije naredio je štabovima brigada da
po hitnom postupku formiraju pionirske vodove, jačine oko 30 boraca, čiji se
broj može postepeno povećavati. Međutim, to se nije odnosilo na Štab 12.
slavonske brigade s obzirom na to da su u njoj još u januaru formirani
pionirski vod i diverzantska grupa.351} Po dolasku na Bilo-goru, neprijateljeve snage iz
Bjelovara, Velikog Grđevca i Velike. Pisanice (dijelovi 4. gorskog zdruga i
njemačke 187. rezervne divizije) ukupno oko 5.000 vojnika, organizovali su
ofanzivnu operaciju pod nazivom »Virovitica«.[3] Osnovni cilj neprijateljeve ofanzive bio je da
zaustavi dalja ofanzivna dejstva 12. slavonske divizije i, po mogućnosti, da
izvrši taktičko okruženje, a zatim taktičkim stezanjem da joj nanese osjetne
gubitke. Uz podršku avijacije, neprijateljeve snage su, već 15. februara iz
Kovačice i Velike Pisanice nastupale u dvije kolone u pravcu sela Zrinjske,
gdje se nalazila 17. slavonska brigada. Štab 12. divizije pažljivo je pratio
pokret neprijateljevih kolona i, kad je uočio njihove namjere, hitno je naredio
12. slavonskoj brigadi, koju je ojačao sa četiri teška mitraljeza, da preko
kote 186. sjeverno od Velike Barne, preko Grđevačke šume energično udari
neprijatelju u leđa kod sela Gornja Kovačica. Taj dobro planirani manevar, međutim,
nije uspio, jer je i neprijatelj pravovremeno osujetio namjere 12. brigade i u
posljednjem trenutku promjenio pravac svog nastupanja. Pa, ipak, na kraju je došlo do kraće borbe sa
neprijateljevim zaštitnim dijelovima.[4] Neposredno poslije povlačenja iz Virovitice, Štab
12. divizije je preko radio-stanice Slobodna Jugoslavija primio naređenje
vrhovnog komandanta NOV i POJ, Josipa Broza Tita, koje glasi: »Naređujem svim
partizanskim odredima i brigadama u Slavoniji, Sloveniji, Srbiji, Crnoj Gori,
Hercegovini i u istočnoj Bosni da odmah otpočnu ofanzivu protiv oslabljenih
neprijateljskih garnizona. Da uništavaju željeznički saobraćaj, vojna
slagališta, ceste, telefonske i telegrafske veze i druge objekte. Okupatori su
dovukli iz svih krajeva Jugoslavije svoje trupe protiv naše oslobođene
teritorije i mi moramo iskoristiti sve naše naoružane odrede radi pojačanog
napada na okupatora i njihove sluge. Naša narodna vojska se već preko 20 dana
bori protiv neprijateljske ofanzive sa nečuvenim junaštvom i nanosi mu ogromne
gubitke. Oni ispunjavaju svoju dužnost pred narodom i tu dužnost moraju
ispuniti svi borci i istinski rodoljubi«.[5] Još od napada na Voćin, Okučane, Pakrac i
Viroviticu, jedinice 12. slavonske divizije dejstvovale su u skladu sa naređenjem
vrhovnog komandanta, a u trenutku dobijanja zapovijesti, brigade su već bile
pripremljene za dejstvo u Moslavini, napad na Garešnicu i Veliku Pisanicu. [1])
Arhiv VII,
f. NOP-a K-892 reg. br. 1/1. [3])
Zbornik ..., tom V, knj. 12, dok. 42, 46, 54, 60, 62, 69, 70, 77, 79 i 84;
knj. 13, dok. 115. [4])
Arhiv VII, f.
NOP-a, K-1129 reg.
br. 19/1 K.907 reg.
br. 46/1, K. 892, reg.
br. 8-2/1. [5]
Zbornik ..., tom. V, knj. 12, dok. 36.
|