| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
Prema
zapovjesti Štaba Brigade od 1. decembra 1944. iz rejona Bračevci - Podgorač
izvršen je nastupni marš u pravcu Osijeka da bi se napao Čepin. Brigada je
nastupala pravcem: Podgorač, Budimci, Poganovci, Čepinski Martinci, Čepin. S
obzirom na to da se u toku nastupnog marša predviđao sukob sa neprijateljem,
bataljonima su određeni zadaci. Pokret iz sela Bračevci izvršen je 1.
decembra u 12 sati. U ulozi prethodnice bio je 1. bataljon, a glavninu kolone sačinjavali
su 3. i 4. bataljon. Borbeni znaci za noć 1/2. decembra 1944. bili su: »Rusi
su blizu«. Organizacija nastupnog marša bila je tako postavljena, da se iz marševske
kolone mogao veoma brzo formirati borbeni poredak za napad. Na čelu glavnine
marševske kolone kretala se divizijska vojna glazba, koja je, u selima kroz
koja je Brigada prolazila, izazivala veliko zanimanje. Narod je izlazio na cestu
i ispred svojih kuća i čudio se partizanima koji se usred dana kreću glavnom
komunikacijom prema Osijeku sa vojnom glazbom na čelu. Nakon 6 sati marša,
Brigada je stigla do prvih kuća na zapadnoj ivici Čepina. Od mještana se
saznalo da se u Čepinu nalazi njemački policijski bataljon i 1 satnija ustaša
iz sastava 16. ustaške bojne. Međutim prije pristizanja 12. proleterske, u Čepin
je došla veća grupa Nijemaca iz Osijeka, koji su prevezeni sa 12 kamiona. Prije
polaska na marš 1. bataljon od 3 pješadijske čete, Prateće čete ojačan
odjeljenjem protivtenkovskih topova i džon bulom i Pionirskim vodom, dobio je
zadatak da iz pokreta likvidira neprijatelja koji bi se eventualno nalazio u kućama
duž komunikacije Podgorač - Osijek. Poslije pristizanja u zapadni dio Čepina,
1. bataljon je dobio zadatak da uputi jednu borbenu kolonu kolskim putem
sjeverno od Čepina, a potom da izbije u istočni dio Čepina i organizuje
odbranu prema Osijeku. Treći bataljon, od 3 pješadijske čete i Pratećom,
poslije pristizanja u zapadni dio Čepina, dobio je zadatak da izvrši obuhvatni
obilazak kolskim putem preko kanala Glavičničina, i da pristupi organizaciji
napada na neprijateljevo uporište. Dio snaga ostavio je kod kudeljare za
neposrednu zaštitu od Đakova. Četvrti bataljon se nalazio u brigadnoj
rezervi. Prema podacima koji su dobijeni od meštana, neprijatelj se nalazio u
centru sela u lako izgrađenim zemljanodrvenim bunkerima sa minskoeksplozivnim i
žičanim preprekama. Pod komandom Laze
Popovića i Mladena Jovanovića, poslije kraće pripreme,
3. bataljon krenuo je u napad 1. decembra 1944. u 21 sat. U prvom naletu
neprijatelj je istjeran iz bunkera, ali se kasnije sredio i pružio snažan
otpor iz dvorca i otpornih tačaka koje su se nalazile u groblju. Borba
je trajala 7 sati i bila je nevjerovatno žestoka, bez izgleda da se završi uništenjem
neprijateljeve posade. U borbi je ubijeno 117 neprijateljevih vojnika, a 6
zarobljeno. Treći bataljon je, takođe, pretrpio gubitke od 13 poginulih i 72
lakše ranjena borca i starješine. Zaplijenjeno je: 9 njemačkih lakih
mitraljeza, 3 teška minobacača, 29 pušaka, 12 pištolja, 120 granata za
brzometni top, 9200 puščanih metaka, 1 radio-stanica i 1 kamion od tri tone. U
borbi su se naročito istakle 2. i 3. četa na čelu sa hrabrim i požrtvovanim
komandirima Matom Vrbanom i Živojinom Nićivojevićem. Mato Vrban je od teške
rane umro u bolnici, a Živojin Nićivojević, koji je u toku borbe dva puta
ranjen, izgubio je desno oko. Pored te dvojice hrabrih komandira, istakli su se
još i An-,
drija Grudanić, politički komesar 3. čete, Slavko Kalić,
komandir voda, Anton Kovačević, desetar iz 3. čete, Đuro Dodiković, desetar
i Jovica Nešić, bataljonski sekretar SKOJ-a, koji je ranjen u borbi. Zalaganje
boraca, desetara, vodnika, komandira i političkih komesara četa, bilo je vrlo
dobro. S obzirom na takvo izrazito zalaganje, požrtvovanje i upornost u borbi,
realno je bilo očekivati da uporište noću bude likvidirano. Međutim, brojno
stanje i veličina njemačke posade prije napada ni približno nije bila utvrđena.
Prije pristizanja 12. proleterske, stigla je u Čepin veća grupa Nijemaca koja
je prevezena sa 12 kamiona. S obzirom na gubitke 3. bataljona i mogućnosti
intervencije neprijatelja iz Osijeka, komandant Divizije, Milan
Stanivuković, koji se nalazio u Štabu 12. proleterske,
izdao je naređenje za povlačenje.[1] Na
dan 1. decembra 1944. brojno stanje 12. proleterske iznosilo je 1.532 borca i
starješine. Od toga 261 bio je u rashodu zbog ranjavanja i bolesti. Hrvata je
bilo 1006, Srba 454, Muslimana 15, Italijana 18, Rusa 18, Mađara 3, Čeha 2,
Poljaka 5 i Nijemaca 1. Radnika je bilo 302, seljaka 1087. U Brigadi je bilo 42
oficira, 88 podoficira i 88 političkih rukovodilaca. Naoružanje: 74 puškomitraljeza
i mitraljeza, 10 teških i lakih minobacača, 80 pištolja, 392 ručne bombe,
948 pušaka, 66 automata, 4 topa i 4 džon bula (ručna reaktivna bacača).[2] [1]
ArhiTviI, f. NOP-a k. 893 reg.
br. 15/2. [2]
Arhiv VII, f. NOP-a k. 475 reg.
br. 34/2. [2])
Zbornik ..., tom I, knj. 10, dok. 131, 148, 156, 165, 171.
|