| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
Borba sa kozacima kod Čenkova i Slobodne Vlasti U
toku jula 1944. godine, 12. NOU brigada u sastavu 12. divizije, vodila je
dvadesetodnevne teške i krvave borbe sa kozacima, ustašama i Nijemcima za
odbranu žetve u Požeškoj kotlini. U drugoj polovini jula Brigada je učestvovala
u prebacivanju hiljade kola pšenice za Glavni štab Hrvatske124 (za
potrebe Like i Gorskog kotara). U sadejstvu sa osječkom i 18. brigadom, 12. NOU
brigada je 1. jula vodila teške borbe sa kozacima i ustašama na planini Dilju.
Prije toga Brigada je bila razmještena u Čenkovu, Milincima, Levanjskoj Varoši
i Đakovačkoj Brznici, a Štab Brigade nalazio se u Levanjskoj Varoši. Ostale
jedinice 12. divizije: 18. i Čehoslovačka brigada i Osječka, takođe,
nalazile su se na obroncima Dilja u Musiću, Slobodnoj Vlasti, Lipovici,
Djedinoj Rijeci i Ruševu. 124) Iz Slavonije, po naređenju GŠ Hrvatske, u toku 1944. prebačeno oko 50 vagona pšenice za ishranu NOV i naroda u Lici i Gorskom kotaru. (Zbornik ..., tom V, knj. 29, dok. 109). Neprijateljeve
snage jačine oko 3000 kozaka u 5,30 sati 1. jula 1944. nastupale su u borbenim
kolonama od Zdenkovca prema položaju 2. bataljona 12. NOU brigade. Bataljon je
pustio prethodnicu kolone na blisko odstojanje i plotunskom vatrom primorao je
na privremeno povlačenje. Nakon tog sukoba uslijedila su još 2 napada na položaj
2. bataljona. Drugi napad odbijen je na sličan način. Međutim, treći napad,
koji je bio i najžešći, bataljon nije mogao da zadrži već je pod pritiskom
nadmoćnih neprijateljevih snaga koje su bile podržane artiljerijom i minobacačima,
bio prisiljen da se organizovano i pod borbom povlači i vodi elastičnu odbranu
na uzastopnim položajima sa čestim prelazom u protivnapade, na potezu od Čenkova
do vrha Križića (trig.
232). Na samom vrhu Križića došlo je do obostranih
protivnapada kozaka 1, 2. i 4. bataljona 12. brigade i žestoke borbe prsa u
prsa. U bliskoj borbi 2. četa 2. bataljona zaplijenila je brdski top 65 mm, ali
su ga kozaci u snažnom protivnapadu preoteli. U tom trenutku od jake i guste
mitraljeske i automatske vatre iz njemačkih lakih mitraljeza, stabla drveća
ostajala su bez lišća kao u poznu jesen. Gubitaka je bilo na jednoj i drugoj
strani, ali neprijatelj je imao neuporedivo veće, koji ga nisu omeli u jurišu
i u borbi prsa u prsa. Kozaci su jurišali u alkoholisanom stanju kao divlje
zvjeri. U prvoj borbenoj liniji imali su oko 15 njemačkih lakih mitraljeza,
kretali su se uspravno, bez korišćenja zaklona, sve dok nisu bili pokošeni
mitraljeskom vatrom boraca 2. i 4. bataljona, a naročito 1. i 2. čete kojom su
komandovali Tomo Borić i Dušan Ćasić. Kozaci su padali i ponovno ustajali sve dok nisu pristigle
nove, svježe i jače snage, koje su protivnapadom po četvrti put odbacili čete
2. bataljona i produžile nastupanje prema selu Paki. Tom prilikom poginuo je
hrabri osamnaestogodišnji komandir 1. čete 4. bataljona Tomo Borić, a 2. četa
2. bataljona imala je 8 boraca izbačenih iz stroja. Među ranjenima bili su
borac Milka Tulum, politički delegat Marijan Čižić i zamjenik političkog
komesara Brigade Jovan Kokot.125 U međuvremenu Štab 12. NOU brigade
pokušao je da sa 1. i 4. bataljonom izvrši manevar da bi uhvatio u klopku
neprijatelja u rejonu sela Čenkova. Poslije
8 sati žestoke borbe, neprijatelj je uspio da se probije u pravcu sela Paka,
dok su na poprištu borbi ostala 182 ubijena kozaka. Zaplijenjeno je 7 zaprežnih
kola punih buradima rakije, zaklanim svinjama, guskama, kokoškama i drugim
raznim predmetima opljačkanim od stanovništva sela Milinci i Čenkova, koja je
neprijatelj po treći put zapalio. Pored toga, zaplijenjeno je i 18200 metaka,
11 pušaka, 48 ručnih bombi, 25 konja, 6 sjedala i 3 poljske kuhinje. Gubici u
Brigadi su bili: 8 poginulih i 37 ranjenih boraca. Na komandantskoj osmatračnici
jugo Zbornik NOR-a, tom V, knj. 29, dok. 109, sir. 632.
zapadno
od sela Slobodna Vlast, istog dana, poginuo je komandant 18. NOU brigade, Nikola
Miljanović Karaula.[1]
Među ranjenim borcima nalazio se i politički komesar 18. NOU brigade Mate Jurčić.[2] U
borbama na Križicama istakli su se: Tomo Borić, Josip Vukojević, Dušan Ćasić,
Nikola Brković - komandiri četa. Zatim, vodnici, desetari i borci: Đuro Atalić,
Stevo Kukić, Marijan Biberović, Vaso Radić, Milka Tulum, Zoran Lazić, Janko
Šeatović, Đuro Vrbaskija, Franjo Katalić, Ljuba Aćimović, Ostoja Filipović
i Vaso Stojanović.[3] 126)
Nikola Miljanović iz sela Lisičina, poznatiji kao Karaula, odmetnuo se sa
grupom svojih meštana u šumu u ljeto 1941. jer se nije htio pokoriti
okupatoru i tzv. NDH. Sa svojom udarnom grupom branio je selo Lisičine, ali
i sva druga oko Miokovićeva i Voćina, od nasrtaja ustaša i zvjerskog
ubijanja nevinog naroda. U toku NOR-a bio je komandir voda i čete,
komandant bataljona, komandant Oficirske škole i komandant brigade. Poginuo
je 1. jula 1944. kod Slobodne Vlasti.
|