Jovan Kokot: DVANAESTA SLAVONSKA

U novembru 1943. politički komesar 12. slavonske NOU brigade Ivan Senjuk napisao je pismo Štabu 6. slavonskog korpusa, u kojem obavještava: »Od prvog dana ustanka otišao sam u šumu. Od 1. jula 1941. počeo sam sa oružanim obračunom sa bandom. Puška mi je omilila i počeo sam živjeti vojničkim životom. Osjećao sam se vojnikom i u tom duhu sam se razvijao. U borbama stekao sam prilično vojnog znanja. Pokret je plamtio, razvijao se, i ja sa njime dobio funkciju političkog rukovodioca. Na toj dužnosti ostao sam do danas. Ali, od prije godinu dana imam želju da vršim neku vojnu dužnost. Tu želju imam i sada. Interesi Partije bili su mi uvijek iznad svega, i ja, kao član Partije, ne smijem tražiti funkciju koju bi ja htio. Partija je ta koja će vidjeti moje sposobnosti i prema tome dati mi funkciju. Ali, ja kao komunista treba da dam sve od sebe da dođem do konačnog cilja. Mislim da bih mogao više koristiti vršeći neku drugu vojnu funkciju, jer zato imam želju već od prije, a osjećam se i sposobnijim.

Na tom polju bih se mogao bolje razviti i više koristiti našoj borbi. Ja ću i dalje, vršeći funkciju političkog rukovodioca, da dam od sebe koliko mogu, kao što sam i do danas radio. Izvještavam vas o tome zato jer ja, kao član Partije, ne mogu a da ne izvjestim Partiju o ovom što želim i što mislim. Smrt fašizmu, sloboda narodu«, politički komesar Senjuk Ivan na terenu Motajice 19. 11. 1943. godine.^[1]

Tako je poslije dužeg vremena u Štabu 12. NOU brigade došlo do kadrovskih promjena. Štab 6. slavonskog korpusa predložio je Glavnom štabu Hrvatske sastav novog Štaba 12. NOU brigade. Za komandanta je predložen Ivan Senjuk, do tada politički komesar Brigade. Za političkog komesara Brigade predložen je Ivica Miličević, do tada politički komesar 4. bataljona. Za zamjenika političkog komesara Brigade predložen je Dušan Drlić, do tada zamjenik političkog komesara 3. bataljona.^[2]Po naređenju Glavnog štaba Hrvatske i 6. korpusa, Brigadu su napustili i postavljeni na nove dužnosti: Josip Antolović Hrvat i Pero Car Zvrk. Josip Antolović je postavljen za komandanta 33. moslavačke divizije, a Pero Car za zamjenika političkog komesara 12. slavonske divizije. Zamjenik komandanta Brigade Borislav Mioljević Šubara postavljen je za komandanta Osječkog partizanskog odreda.^[3] Za komandanta 2. bataljona postavljen je Pero Dobričić, do tada zamjenik komandanta 3. bataljona. Komandant 2. bataljona Bogdan Jovanović postavljen je za komandanta Moslavačke brigade u 32. diviziji 10. korpusa. Umjesto Ljube Mraovića, za političkog komesara 2. bataljona postavljen je Bogomil Verbole, do tada politički komesar čete. Za političkog komesara 4. bataljona postavljen je Drago Klem, do tada zamjenik političkog komesara bataljona. Za zamjenika komandanta 3. bataljona postavljen je Božidar Kokić. Za zamjenika političkog komesara u 3. bataljonu postavljen je Mladen Jovanović, do tada politički komesar čete u 2. bataljonu. Za komandira mitraljeske čete postavljen je Radovan Tomić, a za političkog komesara Sulejman Bešlagić.

Odlazak komandanta Brigade Josipa Antolovića i zamjenika političkog komesara Brigade Pere Cara, nepovoljno se odrazio na borce Brigade. Njih dvojica su oko 16 mjeseci proveli u Brigadi i svojim vojničkim i političkim znanjem, iskustvom u komandovanju i rukovođenju, mnogo doprinjeli organizacionoj čvrstini, vještini ratovanja i visokom borbenom moralu boraca. Josip Antolović bio je veliki autoritet u Brigadi. Bio je poštovan i cijenjen od starješina i boraca zbog izuzetnih organizacionih i komandantskih sposobnosti. U najtežim situacijama nalazio se u streljačkom stroju među borcima i, svojim originalnim taktičkim idejama, sa njemu svojstvenom mirnoćom, ulivao poverenje borcima i starješinama. Energično je rješavao i najsloženije borbene zadatke u napadu na Voćin, Našice, Lepoglavu, Miokovićevo, Prnjavor i druga mjesta. Njegova ideja bila je da se neeksplodirane artiljerijske granate i avionske bombe adaptiraju i iskoriste za rušenje željezničkih pruga i mostova. Isto tako, i upotreba eksploziva u obliku partizanskih čarapa, bila je njegova ideja.

U centralnu Bosnu Brigada je došla sa 1200 boraca, ali je u borbama sa Nijemcima, kozacima, četnicima i ustašama, za vrijeme neprijateljeve ofanzive i u napadu na Prnjavor, Teslić i Doboj, imala gubitke od oko 180 boraca izbačenih iz stroja. Od toga je 90 poginulo i umrlo od zadobijenih rana i oko 100 ranjeno. U februaru 1944. Brigada je imala 989 boraca u stroju, a 31. marta bilo je 15 boraca manje. Od naoružanja imala je 87 puškomitraljeza i mitraljeza, 2 protivtenkovske puške, 782, puške, 25 automata, 35 pištolja, 350 ručnih bombi, 70000 metaka, 87 tovarnih konja, 63 samara i 1 top 45 mm.^[4] Grupa boraca 12. NOU brigade koja je poslije završenog liječenja u bolnicama raspoređena u druge slavonske brigade, oko 25 boraca na čelu sa Rudolfom Kolakom i Tomom Marićem, zahtjevala je da se vrate u 12. NOU brigadu koja se nalazila u centralnoj Bosni. Tag podatak govori koliko su borci bili vezani za svoju brigadu, pa su za njom išli bez obzira gdje se ona nalazila.

^[1]) Arhiv VII, f. NOP-a k. 892-A reg. br. 13/8.

^[2]) Arhiv VII, k. 483 reg. br. 10-110/8.

Arhiv VII, k. 483 reg. br. 10-63/8, k. 483 reg. br. 10-107/8. U depeši od 21. januara 1944, komandant 6. korpusa Petar Drapšin kaže: »Hrvat« Josip Antolović, postavljen za komandanta Moslavačke divizije. Neka odmah dođe ovamo. Dužnost komandanta neka vrši drug Senjuk, politkomesar Brigade. Pero Car takođe je postavljen na novu dužnost. Neka se odmah prebaci u Slavoniju. Za zamjenika komesara Brigade postaviti najboljeg zamjenika komesara bataljona«.

^[4]) Arhiv VII JNA, reg. br. k-893-10/6; k-683-7/3; k-870-6/3; k-886-21/4; k-893-6/16; k-876-6/4.

[4] Arhiv VII, f. NOP-a, k. 893 reg. br. 9/3.