Ilija T. Radaković: BESMISLENA YU-RATOVANJA 1991-1995
Sadržaj Prethodno poglavljeSledeće poglavlje

V

INTELIGENCIJA, KONFESIJE I PARAMILITANTNE SNAGE - BOJOVNICI BESMISLENOG RATOVANJA

“Zloupotreba JNA je evidentna a rukovodstvo JNA je dozvolilo da se napravi ta zloupotreba. Nacionalističke stranke su pridružile JNA i Vojsci Jugoslavije svoje stranačke vojske, paramilitantne formacije, koje su u obliku ‘patriotskih’ dobrovoljaca, pravile zla preko Drine, Dunava, Save, Une i Debelog brega.”

Autor

PARAMILITANTNE SNAGE

br>

Oblikovanje javnog mnjenja na osnovu šovinističke svijesti, uzrokovalo je veoma oštre političke diferencijacije kod građana koji podliježu vojnim obavezama. Mladost koja nije prihvatila nasilje i rat kao metod nacionalne politike “potražila je utočište u izbjeglištvu širom svijeta”. Na žalost, nekritički povratak tradiciji, nacionalno-vjerskoj mitologiji i “klero-duhovnosti”, uzrok su dobrovoljnog svrstavanja mnogih u paravojne formacije, koje se, inače, “obavezno javljaju u vrijeme rastakanja poretka postojeće države i snažnih potresa socijalnih i etničkih suprotnosti” (“Rojter”, 28. avgusta 1992). Upravo to je uslovilo i ekspanziju mnogobrojnih nacionalističkih paravojnih formacija na jugoslovenskom ratištu: “Srpske garde”, “Belih orlova”, “Knindža”, “četnika”, “Hrvatske uzdanice”, “HVO”, “Prorokovih sinova”, “Ljiljana” i “brojnih ratnih nacionalnih i internacionalnih plaćeničkih, do zuba naoružanih borbenih skupina” - konstatuje 15. februara 1992. poznati vojni analitičar SAD Artur Werche.

Iako su militantne formacije svih protivničkih strana u besmislenom ratu počinile najgnusnije zločine i bile nosioci masovnog genocida, bile su pod uticajima i kontrolom vladajućih režima i izdašno potpomognute (regrutovanjem dobrovoljaca) od gotovo svih političkih partija i stranaka. Vladajuće strukture i lideri političkih partija raspolagali su dovoljnim informacijama o tome da su paravojne formacije počinile mnoge zločine. Zato eksperti međunarodnog prava polaze od činjenice da su vladajuće garniture u “Srbiji, BiH i Hrvatskoj, pružajući paravojnim formacijama pomoć u logistici, obuci, obavještajnoj djelatnosti i planiranju, uključujući i pozamašne isporuke teškog i lakog naoružanja, prevoznih sredstava, goriva, rezervnih dijelova, sirovina, oružja i municije, pomagale, podsticale i na određen način i same učestvovale u počinjavanju ratnih zločina” (The Balkan Institute, “War Crimes and Balkan”, 1995).

Srbija je odbijala svaki prigovor da se nalazi u ratnom stanju, ali je u isto vrijeme njena “vlada sudjelovala u osnivanju i potpori lokalnih srpskih paravojnih formacija u Hrvatskoj i BiH” - tvrdi dr Paul Williams, savjetnik za pravne poslove u Stejt Departmentu. Njemu daje za pravo i tadašnji ministar unutrašnjih poslova u vladi Srbije Radmilo Bogdanović, izjavivši: “U međuvremenu je naša Narodna skupština donela Zakon o narodnoj odbrani, sa amandmanom po kojem se dobrovoljačke jedinice mogu organizovati i staviti pod komandu JNA ili Teritorijalne odbrane”. “Tako je počeo Arkan, isprva četrdeset dobrovoljaca, posle sve više i više njih... I drugi dobrovoljci, ne samo Arkan, tako su nastali, to jest, kao komponenta JNA ili Teritorijalne odbrane” (Dr Paul Williams, dr Norman Ciger, “War Crimes and individual Responsibility”, 1995).

O saradnji Šešeljevih i drugih paravojnih formacija sa JNA i MUP-om Srbije opširno je, u intervjuu “Telegrafu” 28. septembra 1994. govorio Branislav Vakić, četnički vojvoda i poslanik Srpske radikalne stranke u Saveznom parlamentu. ”U Borovu Selu nas je, kaže Vakić, pozvao pokojni Vukašin Šokošćanin i tu smo dobijali ‘tomsone’ od tadašnje JNA. Početkom novembra 1991. mi, srpski četnici, smo na poziv JNA, preko Negoslavaca ušli u Vukovar. Tada smo od majora tadašnje JNA Veselina Šljivančanina dobili oružje i sarađivali sa njim, odnosno Jugoslovenskom vojskom.” Ova saradnja se nastavlja. “Posle oslobođenja Vukovara, krenuli smo u zapadnu Slavoniju. Tamo su moji dobrovoljci i četnici dobijali oružje sa znanjem lično komandanta u zapadnoj Slavoniji generala Uzelca.”

“Kasnije, početkom 1992, krenuli smo u srpsku Hercegovinu i naoružanje smo dobili od Teritorijalne odbrane Trebinja, za šta je izdato naređenje od predsednika SAO Hercegovina, gospodina Vučurovića. Gorivo i uniforme smo dobili od specijalnih jedinica vojne policije, od general-majora Božovića, koje su kao deo tadašnje JNA bile smeštene u Kumboru kod Herceg-Novog. Od generala Božovića smo dobijali i vozila, a ja sam lično dobio jedno. Više puta sam svojim vozilom, sa četnicima, ulazio u kasarnu ‘Maršal Tito’ u Podgorici, gde sam sarađivao sa starešinama i dobijao benzin. Vozila koja su bila u kvaru slao sam u Danilovgrad na popravku, za šta imam dokumenta. Takođe, mogu da dokumentujem da smo na tom delu ratišta, dakle, u Hercegovini, sarađivali sa jedinicama JNA iz Crne Gore.”

“Početkom 1992, od tadašnje JNA smo dobili poziv da uputimo naše dobrovoljačke jedinice u Krajinu. Poslao sam veliku grupu dobrovoljaca iz ovog dela Srbije na obuku u kasarnu JNA u Bubanj potoku, ispred Beograda. U toj kasarni su dobrovoljci dobili i naoružanje.”

“Marta 1992. smo poslali i veliku grupu dobrovoljaca u beogradsku kasarnu ‘4. juli’, gde su dobili i oružje i uniforme i bili na obuci. Za tih 6 meseci, dakle, od januara do jula 1992. u ovim beogradskim kasarnama je bilo stacionirano i obučavano više od 6.000 naših dobrovoljaca koji su bili upućivani kod Drniša, u Divoselo i Počitelj.”

“Početkom 1993. su poturice, da ih ne častim nazivom Muslimani, krenuli u ofanzivu i tamo (kod Skelana, Bajina Bašta) napali JNA. Ona tada nije reagovala, već su teritorijalci Skelana pozvali četnike. Sada nas je, bar na početku, nešto naoružala JNA, a kasnije MUP Srbije. Ali dobrovoljaca je bilo mnogo, samo sam ja imao 300 ljudi na tom delu ratišta. Nije bilo dovoljno oružja i uniformi za sve nas. I potražio sam pomoć lično od generala Momčila Perišića, sadašnjeg načelnika Generalštaba Vojske Jugoslavije, koji je tada bio komandant III armije u Nišu. Iz Skelana sam tri puta odlazio kod njega, obećao mi je i zaista dao uniforme za 80 boraca, donji i gornji veš, nešto hrane, dvogled za noćno osmatranje... Oružje od njega nisam dobio, ali me je povezao sa general-majorom Ojdanićem komandantom Užičkog korpusa, koji me je kasnije uputio na generala Mileta Mrkšića, koji je bio stacioniran u Skelanima. U to vreme smo bili potrebni Jugoslovenškoj vojsci i saradnja je bila dobra.”

“U borbama od Skelana do Srebrenice borili smo se zajedno sa specijalnim snagama MUP-a Srbije, pod komandom Obrada Stevanovića, trećeg čoveka u srpskom MUP-u... Od početka aprila do 25. maja 1993. smo ratovali zajedno sa specijalcima MUP-a.”

“Nešto kasnije nam je MUP Srbije uputio poziv da se spremamo i, ukoliko, ne daj Bože, zatreba, budemo zajedno sa njima. Odazvali smo se pozivu i ja sam prikupio ljude. I tokom jula i avgusta prošle godine (1993) smo otišli u Centar za obuku na Tari. Ja sam u to vreme kontaktirao i sa ‘Frenkijem’ iz specijalnih snaga MUP-a. Onog trenutka kada bi sakupili dovoljan broj dobrovoljaca, on je slao službeni autobus MUP-a iz Beograda u Niš. Iz Niša su moji dobrovoljci kretali na obuku na Taru. Sa mnom je u to vreme bilo oko 400 ljudi iz Niša, Zaječara, Pirota i Kragujevca. Odatle je trebalo da četnici dobrovoljci zajedno sa specijalcima MUP-a krenu ka Srebrenici ili Goraždu, ukoliko bi poturice krenule u veću ofanzivu.”

“Pripremali smo se zajedno sa MUP-ovcima, obuka je bila dobra, saradnja izvanredna. Izdata je i zahvalnica dobrovoljačkom odredu “Stara Srbija”. Dobili smo je, kako na njoj piše, od ratnog štaba jedinice posebne namene MUP-a Srbije, smeštenog u Bajinoj Bašti i nosi datum 25. maj 1993. Razlog da nam je dodele je, kako piše: “za uspehe i saradnju u toku borbenih dejstava u borbi za slobodu srpskog naroda u Republici Srpskoj.”

Ovo je zabilježeno u “Telegrafu”, a da ne bi bilo zabune, pomenuti Vakić o tome je govorio i na sjednici Narodne skupštine Srbije, braneći se od navodnih optužbi da je švercovao oružje. Kako je zabilježeno u “Našoj borbi” od 19. aprila 1995, Vakić je tom prilikom rekao: “Ja, gospodo poslanici, nisam imao nikakve potrebe da švercujem ili nosim oružje bez dozvole, pošto sam ga dobijao od ove vlasti, u količinama koje su meni i dobrovoljcima bile potrebne na frontu. Oružje i municiju sam takođe dobijao i ovde, po beogradskim kasarnama, gde sam sa dobrovoljcima i četnicima bio na obuci, a kasnije vojnim vozilima i helikopterima slat na bojno polje. To mogu da potvrde najviše vojne starešine iz Generalštaba i MUP-a Srbije, počev od general-majora Božovića, koji je bio stacioniran u Kumboru, generala Ojdanića iz Užičkog korpusa, generala Mrkšića sa Skelanskog ratišta, generala Perišića Momčila, tada komandanta Niške armijske oblasti, sa kojima sam sarađivao i organizovao slanje dobrovoljaca na Skelansko ratište. Sa MUP-om Srbije, vi, gospodo, treba da znate da smo sarađivali od početka 1992. do septembra 1993. godine. Na Tari smo imali 300 dobrovoljaca, zajedno sa komandantom specijalnih jedinica MUP-a Srbije Obradom Stevanovićem. Za to imam i pismene dokaze, gospodo. Na slavonskom ratištu, Mihalj Kertes je naoružavao dobrovoljce i Radovan Stojčić Badža, zamenik ministra unutrašnjih poslova, i general Biorčević (komandant Novosadskog korpusa). Odlična saradnja sa njim je bila na zapadnoslavonskom ratištu, izvanredan komandant.”

Niko od poslanika ili državnih funkcionera, prisutnih na sjednici Skupštine, nije osporio navode poslanika Vakića, kao ni navode u intervjuu koji je prethodne godine dao “Telegrafu”. Navode Vakića nisu demantovali ni organi Republike Srbije ni Vojske Jugoslavije.

Prvi naoružani odredi “Srpske garde” formirani su početkom marta 1991. da bi se u dva naredna mjeseca “prijavilo oko 40.000 dobrovoljaca, preko 60 posto stranački neopredeljenih, dok ostatak pripada raznim strankama” - ističe tadašnji komandant “Srpske garde” Đorđe Božović Giška (“Borba”, 25. maja 1991). Pola godine kasnije, kada se razbuktala međustranačka borba oko prevlasti nad “Srpskom gardom”, odnosno u vrijeme i poslije “borbe za srpstvo u Gospiću, Ostrvici i Divoselu” (odredi Vuka Draškovića “Karađorđe”, “Tanasko Rajić”, “Draža Mihailović”, “Beli” i drugi), Zoran Đorđević, predsjednik Inicijativnog odbora za formiranje Štaba srpske garde, eksplicitno konstatuje da se “SPO mora brinuti o svojim ljudima kojih je u Gardi više od 70 odsto” (“Borba”, 3. januara 1992).

Pored “Srpske garde”, Vojislav Šešelj (Srpska radikalna stranka - četnici), Željko Ražnatović (Stranka srpskog jedinstva - “Tigrovi”) i Mirko Jović (Srpska narodna obnova - “Beli orlovi”) imaju svoje stranačke paravojne formacije. Prema izjavama Vojislava Šešelja, pukovnika Veselina Šljivančanina, Daniela Sendena (“Kapetana Dragana”) i drugih, i ove paravojne formacije su naoružavali, opremali i za ratna dejstva pripremali JNA, MUP i Teritorijalna odbrana Srbije. Tako, dr Vojislav Šešelj tvrdi: “Milošević je bio vođa nacionalista i patriota 1991. i 1992. U to smo vreme blisko sarađivali. Kada je 30.000 srpskih dobrovoljaca bilo poslato na ratište, on ih je snabdeo oružjem, municijom i hranom. On je osigurao i njihov prevoz do ratišta” (Dr Paul Williams, dr Norman Ciger, “War Crimes and individual Responsibility”, (maj 1995).

Pored učešća na ratištima u Hrvatskoj i BiH, paravojne formacije Vojislava Šešelja i Mirka Jovića “neprimjernim zastrašivanjem”, “nepodnošljivim uznemiravanjima” i “šikaniranjima” podsticali su “nesrbe da napuste svoje domove u Vojvodini (Slankamen, Hrtkovci) i na Kosovu (Janjevo)”, dok je vlada Srbije “podsticala i posredno legitimizirala takve aktivnosti, javno tvrdeći da nesrbi napuštaju Vojvodinu dobrovoljno” (“Globus”, 6. septembra 1995).

U Republici Srpskoj Krajini i Republici Srpskoj, “Knindže”, “Lindže” i “Žute ose” (Vojislava Vučkovića), a naročito falange “kapetana Dragana”, potčinjene, podržavane i potpomagane od JNA, pretežno su sprovodile etnička čišćenja u sjevernoj Dalmaciji, Lici i istočnoj Hercegovini, ali su, zajedno sa “Arkanovim srpskim dobrovoljcima, vršili i kontrolu mostova preko Save i Drine... gdje su iznuđivali novac od naroda koji je onuda bježao u Srbiju” (Dr Paul Williams, dr Norman Ciger, n.d.) Slične krivične delikte počinjene od paravojnih formacija, susrećemo i na ratištima BiH i na bojištima u Hrvatskoj (Gospić i Voćin). ”U oba slučaja, navedene snage, paravojne formacije, pobile su veći broj civila zbog nacionalne pripadnosti. Zajedničko je to što su žrtve bile tzv. nejač, dakle, žene, deca i starije osobe... U oba slučaja, ratni zločinci su bili iz neredovnih jedinica, hrvatskih u Gospiću i četničkodobrovoljačkih u Voćinu... a njihov osnovni motiv nije bila borba protiv neprijatelja, već pljačka narodne imovine i iživljavanje nad nedužnim stanovništvom” (“Vreme”, od 24. februara 1992).

“Danas prenapregnuta i ratom usplamtjela Hrvatska, neodoljivo podsjeća na Njemačku početkom četvrte decenije ovog vijeka. Tada je komandant odreda Sturmabteilung, kapetan Ernes Böhme, svoje paravojne formacije smatrao za glavnu oružanu snagu, sposobnu da odbrani zemlju, zavede red i budući veliki Rajh oslobodi Jevreja, Roma i Slavena. Dragoslav Paraga, glavnokomandujući paravojnih jedinica “Hrvatske odbrambene snage” (prema njegovoj izjavi, datoj 8. novembra 1990. bečkom “Standardu”), tvrdi da one raspolažu sa preko 15.000 dobro naoružanih ljudi i sposobne su ne samo da odbrane Hrvatsku od bilo koje agresije, već da je očiste od nevjernika i pripadnika nižih rasa” - upozorava ugledni politikolog Edward Hewit, 19. januara 1991 (RFI, Srpski i hrvatski ratni ciljevi).

Prihvatajući nacističke idiome “krv i zemlja” kao osnovno polazište “utemeljenja hrvatske političke strategije”, hrvatske paravojne formacije i njihove vođe (Mile Dudaković, Ante Paradžik, Ante Džapić, Tomislav Merčep, Damir Horvat i drugi) širom su otvorili vrata nekadašnjim ustaškim ratnim zločincima i njihovim sljedbenicima. Tako je “Hrvatsko narodno vijeće” proglasilo “domoljubivim časnicima” Ljubomira Dragoju - poznatog teroristu, Stipu Bilandžića - ratnog zločinca, Dinka Šakića - egzekutora u Jasenovcu, Ivana Krušelja - ustaškog bojnika i druge. Liparski mastodonti i “pitomci krvavog noža Ljube Miloša” rado su primani i u druge paravojne formacije, kao na primjer, u opštini Imotski, gdje je “preko 200 naoružanih pripadnika ustaških organizacija HUP” primljeno u paravojne formacije (“Narodna armija”, od 7. februara 1991). Sličan kriterijum u “regrutaciji dobrovoljaca” imao je i Damir Horvat, komandant paravojnog odreda “Hrvatska uzdanica” u Osijeku.

Na inicijativu “Hrvatskog državnotvornog pokreta”, 13. oktobra 1990. objedinjene su pod “stjeg domovine” nekadašnje terorističke grupacije iz Velike Britanije, skandinavskih i ostalih zemalja, koje su u, “vrijeme komunističke strahovlade” izvele preko 100 diverzija i sabotaža (“Glas puka”, br. 1201. od 12. februara 1991), kao jedinstvena “ratoborna paravojna formacija, odlučna da totalno devastira srpske oblasti u Hrvatskoj” (“Dnevnik”, 23. januara 1991). I zaista, paravojne formacije, opravdano nazivane “crnim legijama”, počinile su užasne zločine.

Svjetska javnost je osudila zločine hrvatskih paravojnih formacija. Tako je američki komitet “Helsinki voč” uputio pismeni protest Franji Tuđmanu “zbog toga što paravojne snage Hrvatske sprovode likvidaciju civila i neboraca po kratkom postupku” i time bezočno krše “međunarodna ratna pravila…” Prema međunarodnom pravu, apsolutno je nedopustivo ubijati ljude po kratkom postupku, sakatiti ili mučiti civile ili one koji nisu učestvovali u borbama... Zato “Helsinki voč” smatra hrvatsku vladu odgovornom za dela zločina pripadnika njene oružane sile” - kaže se u saopćenju “Helsinki watch”-a, februara 1992.

Hrvatski predsjednik dr Franjo Tuđman ne samo da nije prihvatio nalaze američkog komiteta za zaštitu ljudskih prava, nego je drsko optužio “srpske i armijske provokatore i strane obavještajne službe za pokušaj kompromitovanja hrvatskih vlasti”. Smiljan Reljić, načelnik odjeljenja za kriminološka istraživanja u hrvatskoj policiji, podržao je svog predsjednika izjavom da “postoji velika vjerovatnoća da su za zločin odgovorni Srbi, koji su se preobukli u hrvatske uniforme” (“Borba”, od 17. februara 1992).

Međutim, uskoro je svjetska javnost doznala još jednu istinu o paravojnim forrnacijama na ratištima nekadašnje Jugoslavije. Tako je “Rojter” 25. avgusta 1992. objavio vijest da je “HVO (Hrvatsko vijeće odbrane), glavna neregularna i nezakonita vojska bosanskih Hrvata, oformljena uz podršku Tuđmana, koji traži autonomni kanton u etničkoj hrvatskoj Hercegovini, koja graniči sa jugozapadnom Hrvatskom. S tim ciljem, proklamovana je “Republika Herceg-Bosna, sa sopstvenim novcem i šahovnicom” (“Borba”, od 28. avgusta 1992). U isto vrijeme, HVO je, kao paravojna formacija, proglašena (transformirana) “regularnom oružanom silom Republike Herceg-Bosne”.

Poslije odluke o suverenitetu BiH i odlaska srpskih poslanika iz sarajevskog parlamenta, dotadašnji aktivni i rezervni sastav milicije (75.000) raspao se po etničkim grupama. Jedinice Teritorijalne odbrane i MUP-a sa većinskim sastavom “islamskih vjernika”, poslužile su kao baza, za ratne prilike veoma usporeno, stvaranje muslimanske regularne vojne sile. Uporedo sa armijom, stvarane su i paravojne formacije, najčešće na inicijativu regionalnih rukovodstava SDA. Muslimanske paravojne formacije nosile su različite proklamovane ili spontano oglašene nazive: “Ljiljani”, “Prorokovi sinovi”, “Ebu Bekr” itd. Početkom 1993. na području BiH “djeluje 15 do 20 muslimanskih paravojnih odreda, jačine od 8.000 do 10.000 ljudi... Paravojne formacije raspolažu lakim naoružanjem, ali imaju i relativno dosta ručnih i lakih minobacača, kao i raketnog oružja” (“Buenos Aires Herald”, 14. februara 1993).

Izetbegovićeva SDA uporno je tvrdila da “ništa nije dalje od istine nego kleveta da je među muslimanskim ratnicima Bosne usađena strast persekucije i strahota krvoprolića” (“Preporod”, 19. marta 1993). Međutim, muslimanske paravojne formacije (kao i srpske, odnosno hrvatske), pod neposrednom kontrolom državnog, vojnog, političkog i pravnog Izetbegovićevog državnog aparata, bile su nosioci masovnog ziočina, a posebno jedinice Ramiza Delalića - Cace i drugih. Teško je dati potpune podatke i utemeljene analize o zločinima koje su počinile muslimanske paravojne formacije. Međutim, stručnjaci za međunarodno ratno pravo procijenili su da su “bosanski islamski fundamentalisti počinili mnogobrojne ratne zločine, ubijajući zarobljenike, civile, djecu, žene i starce... sve u interesu genocida, čišćenja muslimanskih krajeva od Srba i Hrvata...”

Jozef Bondensky, direktor Radne grupe Republikanske stranke Kongresa SAD za borbu protiv svjetskog terorizma, upozorio je 1994. američke i međunarodne faktore, da se pod zaštitom Izetbegovićeve vlasti u muslimanskom dijelu Bosne nalaze “tri veoma razorna islamsko-fundamentalistička centra za obuku terorista”, ali i više terorističkih grupa, čiji su pripadnici, uglavnom, iranski dobrovoljci i pripadnici libijske terorističke organizacije “Hezballah”.

Inostrane paravojne i terorističke “dobrovoljačke” falange nisu našle utočište samo u muslimanskom dijelu BiH. Zapadni mediji su redovno obavještavali svjetsku javnost da se “na strani Hrvata bori na hiljade stranih plaćenika - avanturista, rumunskih emigranata - najčešće pristalica specijalne bivše policije Sekuritate, plaćenih od trećeg svijeta (Afrika, Azija i Bliski istok) od 500 do 700 USA dolara” (“Der Welt”, 8. novembra 1991). I francuski “Liberasion” je pisao da je u Zagreb upućena grupa od “pedesetak temeljito obučenih francuskih dobrovoljaca” (“Borba”, 28-29. decembra 1991). S obzirom da su “međunarodni teroristi” pod firmom “dobrovoljaca” i pripadnika paravojnih formacija stizali na jugoslavensko ratište iz svih država zapadne Evrope, već u jesen 1991. njihova brojnost (1.800 “legionara” u Hrvatskoj), bila je više nego impozantna (“Borba”, 22. novembra 1991).

U isto vrijeme “na strani Srba u Bosni i Hercegovini bori se oko dve hiljade dobrovoljaca sa Dona, Ukrajine i Prikarpatja” (“Novosti”, 8. novembra 1992). I “Moskovske novosti”, koncem 1992. donose reportažu Ljudmile Telenj, svog specijalnog dopisnika iz Beograda, o ruskim dobrovoljcima na ratištima u Hercegovini, među kojima su i “hudožestvenik” Jaroslav Jastrebov, poznat po višednevnom gladovanju u znak solidarnosti sa “srpskom braćom” i general Viktor Filatov.

Ovo je samo mali dio podataka o paramilitantnim formacijama.

Stvaranjem paravojnih falangi na nacionalnoj osnovi, sa otvorenom internacionalizacijom preko moćnih konfesija (pravoslavlja, katoličanstva i islama), jugoslavensko ratište 1990-1995, postaje pozornica tragičnog moralnog, političkog i socijalnog bespuća, sa formom i suštinom koje su veoma bliske srednjem vijeku, poznatom po besmislenim vjerskim ratovima (“križarskim”) i surovim obračunima (inkvizicije), sa nosiocima ideja naučnog progresa i prosperiteta. Mitski patriotizam i uzdizanje drevnih mitova u “svijetle cijelovitosti” i “nedeljive narodne budućnosti” predstavljali su duhovnu silu koju je vodeća inteligencija kroz ratna nasilja, a pogotovo uz pomoć genocida počinjenog od paravojnih formacija, nametnula patrijarhalnoj masi naroda.

Moramo se složiti sa Ivanom Supekom kada kaže:”Sud u Hagu izgubio je mnogo što nije počeo s optuživanjem začetnika bezumnog rata. Svaka agresija je najveći zločin za čovječanstvo.”

“Službe državne bezbednosti snose odgovornost za stvaranje i postojanje paravojnih formacija koje su počinile zločine u svojoj zemlji”.dr Vladimir Krstulović

Sadržaj Prethodno poglavljeSledeće poglavlje