5. “Nova Srbija” u “Novoj Evropi”

Da aktivnost kolaboracionista nije bila puko snalaženje u ratnim okolnostima, već sasvim određeno ideološko i političko pristupanje novoj ideologiji, nedvosmisleno potvrđuju opsežne pripreme za stvaranje “Nove Srbije” i njeno uključenje u budući Hitlerov “novi poredak”, što je nazivano “obnovom”. Tvrdeći da je nacionalsocijalizam u Nemačkoj stvorio “savršeno” državno i društveno uređenje, Milan Nedić je dokazivao da i Srbija ima svoj izvorni “nacionalni socijalizam” oličen u “krvnim zadrugama”. Sa puno optimizma se očekivalo njeno uključenje u “podmlađenu Evropu” uz uveravanje javnosti da je interes Nemačke samo da se stvori “snažna antikomunistička Srbija” a da će ona posle pobede u ratu dozvoliti srpskom narodu da sam uređuje državu. Kao što je Hitler stvarao “Novu Evropu” i borio se protiv “judo-komunizma i judo-plutokratije”, tako je Nedić stvarao “Novu Srbiju” uključujući je u “novi poredak” Evrope protiv “anglo-američke plutokratije” i “judeo-masonske” internacionale. I kao što je Hitler u kvislinškoj štampi nazivan “zastavnikom Evrope”, tako je Nedić nazivan “zastavnikom Nove Srbije”. Srpska omladina je pozivana da pod takvom Nedićevom zastavom pođe u preporod srpskog naroda koji će se desiti u sklopu “svetske revolucije”, a javnosti je sugerisano da pojam “Evropa” podrazumeva Hitlerovu viziju nove civilizacije. Uporno se tvrdilo da su se tom novom revolucionarnom konceptu već priklonili svi evropski narodi, pa je nužno da se i Srbija opredeli za nacionalsocijalizam koji će posle pobede Nemačke vladati Evropom, a preko Japana i celim svetom.

U cilju postizanja prihvatljivosti ovakvih ideja u široj javnosti, ratno vreme (koje je za Nedića bilo vreme mira) nije bilo nikakva prepreka za izmišljanje tradicije kako bi se jače ocrtala prekretnica 1941. godine i raskinulo sa svim onim što joj je prethodilo. Raskid sa Jugoslavijom, sa parlamentarizmom, sa liberalizmom, sa levičarskim idejama, sa modernizmom, sa Zapadom… predstavljao je temelj obnove “Nove Srbije” kao patrijarhalne, korporativne, teokratske države.

“Nova Srbija” koja je stvarana umesto Jugoslavije, trebalo je da bude “Velika Srbija” koja će ujediniti “sve srpske zemlje”. Morala je da bude “nacionalno čista” a uređena kao “porodica” u kojoj će se bespogovorno slušati “starešina”. Osnova života “Nove Srbije” trebalo je da bude svetosavlje jer “Srbin koji ne oseća, ne živi u svetosavskom duhu ne pripada srpskoj naciji”. Sam Nedić je najviše govorio o “Novoj Srbiji” koja kao “nova otadžbina” mora biti postavljena “na zdravim seljačkim temeljima, cementirana jednom zajedničkom voljom, nadahnuta jednom jedinstvenom srpskom dušom” pred kojom će ustuknuti “sve veštačke tvorevine”. Naglašavao je da društvo u “Novoj Srbiji” mora da bude srpsko – “u to novo srpsko društvo ne smemo primati kojekakve belosvetske ale, kao što je to dosad bio slučaj sa jevrejima i ostalim, kojima se ne zna ni kakav im je koren ni kakva im krv u žilama teče”. Njegove reči zatim su svakodnevno ponavljali propagandisti pišući o “blistavoj” pojavi Nedićeve “Nove Srbije” koja će se zvati “Srpska seljačka zadružna država”. Planirano je stvaranje korporativno-zadružnog režima zasnovanog na seljačko-zadružnoj organizaciji, sa argumentima da je zadružni duh “iskonski” prisutan u narodu kao plod njegove “rasno biološke stvarnosti” i da je srpski seljak jedini sačuvao “rasne osobine”, jer ga, kako je mislio Nedić, nije pokvarila “mešana tuđinska krv”. Selo je, kao “rasno” čisto i patrijarhalno, tokom čitavog rata glorifikovano i suprotstavljano “odnarođenom” gradu, koji je preko svoje “pokvarene inteligencije” i “prljave čaršije” prikazivan kao uzrok svih zala i državne propasti. Polazeći od tvrdnje da je predratno srpsko društvo predstavljalo “kaljugu”, u izgradnji “seljačke” države posebna meta osude bio je Beograd jer je “izgubio” nacionalna obeležja i bio “okupiran” Jevrejima, masonima i komunistima. Osuđivana je i odbacivana i celokupna predratna inteligencija uz zahteve da se stvori “nova”, “svetosavska” inteligencija, oslobođena svih “razornih” stranih uticaja. Na meti osude bio je i Beogradski univerzitet predratne Jugoslavije, ali i celokupno školstvo, obeležavano kao “leglo” komunizma i uzrok “odnarođavanja” omladine.

Nepoverenje u grad, još više u školovanu gradsku omladinu, opredelilo je Nedićevo okretanje selu i posebno, seoskoj omladini od koje je očekivao poslušnost, sleđenje na njegovom putu i lakše regrutovanje u dobrovoljačke odrede. Zato je upravo seosku omladinu, glorifikovanu kao “rasno čistu”, grupno slao u Nemačku, dovodio je nemačkim predstavnicima u Beograd “u posetu”, vodio je u “novo” Narodno pozorište i sam redovno primao.

Svoj legitimitet Nedićeva vlada je stvarala propagiranjem otvorene mržnje prema predratnoj Jugoslaviji koja je obeležavana kao “trula tvorevina”, “degenerisana država”, “povampirena lešina”, kao “neplodno tle, na kome srpsko seme nije moglo proklijati, i moralo je istrunuti”. Jugoslavija je optuživana za sve nesreće “Majke Srbije” i “uništavanje” srpskog naroda. Zato je odbacivana ideja o njenoj obnovi – “ne trulu Jugoslaviju već zdravu, čistu, slavnu, pravičnu i uređenu novu Srbiju” – “mi danas nećemo i ne možemo želeti nikakvu Jugoslaviju sa šest pokrajina, kakvu hoće i za koju se bori nesrbin Josif Broz Tito, već hoćemo i borićemo se za živu, svetosavsku Srbiju, Srbiju nacionalno čistu”. Političari predratne Jugoslavije listom su povezivani sa “Jevrejima i masonima” i obeležavani kao “plaćenici i potrkuše engleske, američke i boljševičke”, a događaji od 27. marta 1941. su ocenjivani kao “najveći zločin u istoriji” zbog “izdaje pakta”, uz uporne tvrdnje da je Trojni pakt Srbiji garantovao “čast i granice”, “budućnost kakvu ni u snu nije mogla sanjati”, mir i bezbednost, celinu, slobodu, spokojan život. Zato nije slučajno Srbija pod nemačkom okupacijom, već u Apelu srpskom narodu iz avgusta 1941, označena kao “ostrvo spasenja”.

Čim je nemačka vojska ušla u Beograd donete su i prve simbolične mere na unutrašnjem poništavanju Jugoslavije. Već maja 1941. najavljeno je da će sportski klub “Jugoslavija” promeniti ime, a kada su posrbljena imena svih beogradskih ulica, “Jugoslovenska” je zamenjena – sasvim aktuelnom – “Dobrovoljačkom” ulicom.