| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
Napad
na veća neprijateljeva uporišta No,
u drugoj polovini maja 1942. u Slavoniju je došla Banijska proleterska četa sa
65 boraca na čelu sa komandirom Nikolom Demonjom,[1]
a u junu, sa Motajice preko Save u Slavoniju je prešlo 110 boraca - ostatak
Krajiškog proleterskog bataljona koji je stradao u višednevnim borbama sa četnicima
i Nijemcima u centralnoj Bosni. U septembru 1942. u Moslavinu je došla 7.
banijska brigada. To su bile respektivne snage, sa iskusnim vojnim i političkim
starješinama i prekaljenim borcima koji su do tada učestvovali u mnogim
borbama i u napadima na neprijateljeva utvrđena uporišta. Njihovim dolaskom
prvi put se organizuju i vrše napadi na veća neprijateljeva uporišta u opštinskim
i kotarskim mjestima. U junu i julu, avgustu i septembru 1942, banijske i krajiške
jedinice, zajedno sa 1. slavonskim partizanskim odredom, izvršile su niz napada
na neprijateljeve garnizone i likvidirale uporišta: u Kamenskoj, Siraču, dva
puta u Miokovićevu, Orahovici, u Slatinskom Drenovcu, Gojilu, Grubišnom Polju
i na kraju u Španovici. Sedma banijska brigada postigla je velike uspjehe u
napadu na Grubišno Polje, Kloštar, Pitomaču, Veliku Mlinsku, Trpinjski gaj
itd. U
toku četvoromjesečnih ofanzivnih dejstava, bilo je preko četrdeset borbi koje
su, uglavnom, završene s uspjehom. Napadi i likvidacija većih neprijateljevih
uporišta imale su izvanredan moralni učinak u narodu, a u neprijatelja
izazvale strah i nesigurnost. U tim akcijama ubijeno je oko 850 neprijateljevih
vojnika i 250 zarobljeno. Zaplijenjeno je 550 pušaka, 30 puškomitraljeza i
33.000 metaka. Partizanske jedinice imale su 50 poginulih i 70 ranjenih boraca.
Koliko su ti uspjesi bili značajni za mobilizaciju novih boraca, vidjelo se po
tome što je već u avgustu formiran i 2. NOP
odred. Za komandanta je postavljen Rade Knežević Tihi,[2] a za političkog komesara Stjepan Funarić Jota.[3] Glavni štab Hrvatske u svom izvještaju Vrhovnom štabu NOV i POJ od 7. oktobra 1942. godine, piše: »U 3. operativnoj zoni za četiri mjeseca u Slavoniji su nastale značajne promjene. Partizanski pokret je prilično ojačan. Broj partizana porastao je na 1.700, a u maju je bilo 650 boraca. Partijska organizacija se učvrstila, disciplina porasla, a isto tako i borbeno iskustvo. Naročito se opaža porast krupnih i složenijih operacija, kao napad na Grubišno Polje, Gojilo, Miokovićevo i Španovicu. Tom razvitku slavonskih partizana mnogo je doprinijelo bavljenje Banijske proleterske čete, a u zadnje vrijeme i prisustvo Sedme banijske brigade. U Slavoniji postoje uslovi za široki razmah narodnooslobodilačke borbe, teren je veoma povoljan a politička situacija takođe. Pitanje prehrane i mnogo većeg broja partizana ne predstavlja mnogo veću teškoću. Velika je slabost slavonskih jedinica, njihov nacionalni i socijalni sastav. Operacije se vode uglavnom na planinskim masivima Papuka, Psunja, Bilo-gore, Krndije i Dilj-gore i njihovoj okolini. Svojom borbom slavonski partizani oslobodili su oko 100 sela, te je oslobođeni teritorij prilično veliki. Poslednja ofanziva u Slavoniji bila je većeg obima. Neprijatelj je popalio, opljačkao i pobio narod u pet velikih srpskih sela. Četničkih tendencija u Slavoniji nema, nisu došle do izražaja u organizacionoj formi. Prilikom žetve slavonski partizani zapalili su veće količine žita i 120 vršalica. Tako je vršidba u nekim krajevima potpuno onemogućena. U Slavoniji su već stvoreni svi uslovi za formiranje brigade te ćemo u tom pogledu dati potrebna naređenja i uputstva«.[4] Na
zahtjev GŠH, Banijski partizanski odred formirao je 30. marta 1942. godine
u selu Brestik, u podnožju zapadnih obronaka Šamarice, Banijsku
proletersku četu, name- njenu za podršku i razvoj ustanka u Slavoniji i
sjeverozapadnoj Hrvatskoj. Brojno
stanje čete iznosilo je 65 boraca. Od toga 20 članova Partije, 11
kandidata i 39 skojevaca. Po nacionalnom sastavu, 47 Srba i 18 Hrvata, a po
socijalnom 41 radnik, 14 seljaka i 11 đaka i studenata. Popuna čete je
izvršena, 49 iz Banije, osam iz Siska, šest iz Zagreba, jedan iz Gorskog
kotara i jedan iz Duge Rese. Uz prethodne borbe, posle dugih marševanja,
proleteri su 21. i 22. maja stigli u Slavoniju u kompletnom sastavu. [2])
U NOVJ od 1941. Do tada bio je komandir čete i komandant bataljona. Jedan
od organizatora ustanka u pakračkom kraju, neustrašiv borac i rukovodilac,
ne samo u svom kraju već u čitavoj Slavoniji. [3])
Poslije rata 27. novembra 1953. proglašen za narodnog heroja Jugoslavije.
Umro u Beogradu 1979. [4])
Arhiv CK SKJ
(CK KPJ)
reg. br.
2816.
|