| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
Diverzantske akcije na pruzi Beograd-Zagreb U
oktobru i novembru 1942. slavonski diverzanti nanijeli su okupatoru u tzv. NDH
teške gubitke.250 Grupa od osamnaest mladih i neustrašivih boraca,
koji su pri Štabu 3. operativne zone završili diverzantski kurs, raspoređena
je duž glavne željezničke pruge od Banove Jaruge do Vinkovaca. Za 25 dana oni
su sa 150 kg eksploziva izvršili pet veoma uspješnih diverzija. Digli su u
vazduh četiri neprijateljeve kompozicije sa živom silom i ratnim materijalom.
U gomilama zdrobljenih i isprevrtanih vagona, našlo je smrt oko 500
neprijateljevih vojnika, a više stotina je ranjeno. Uništeno je 70 vagona i 7
lokomotiva, a saobraćaj je obustavljen u trajanju od preko sto sati u kraćim i
dužim intervalima.[1]To
je kod okupatora izazivalo divlji bijes, jer, preko 80 transportnih vozova sa
trupama i ratnim materijalom nije stiglo na planirana odredišta. Zakašnjenja
su bila od pet i više dana.[2]
Minirana su i četiri željeznička mosta na komunikaciji: Okučani, Daruvar,
Pivnice - na rijeci Orljavi kod Orljavca, u ukupnoj dužini od oko 100 metara. U
Banovoj Jarugi, 150 m od željezničke stanice, diverzanti su minirali i
zapalili rezervoar sa 500 tona nafte. Izgorjela su sva postrojenja s
instalacijama i kompozicija transportnog voza, koji je u trenutku eksplozije i
požara, naišao iz pravca Kutine. Prvi
i 2. NOP
odred postizali su zapažene vojne uspehe. U napadu na voz
na pruzi Banova Jaruga-Pakrac, 1. partizanski odred zaplijenio je
120 pušaka, 400 pari odjeće i obuće i drugi ratni
materijal. Infiltracijom u pozadini neprijateljevih snaga u pravcu Osijeka,
napadom na domobranske radne bojne, 2. partizanski odred nadoknadio je skoro sve
što je ranije propustio. Kao što se vidi, borbena aktivnost partizanskih
odreda i 12. slavonske brigade u jesen 1942, direktno su uticali na dalji razvoj
oružane borbe i formiranje novih partizanskih brigada i 12. slavonske divizije.
Međutim, ta aktivnost izazvala je veoma ozbiljna reagovanja od komandanta njemačkih
trupa u tzv. NDH, generala Rudolfa Litersa i opunomoćenog njemačkog generala u
Zagrebu, Edmunda Gleza Horstenaua. U
svom desetodnevnom operativnom izvještaju, opunomoćeni general Horstenan kaže:
»... Sjeverno od Save u Slavoniji zaoštrava se situacija zbog jačanja ustanka
u najbogatijem dijelu zemlje između Save i Drave, gdje se sprovodi
koncentracija i organizacija komunističkih snaga. Komunisti nastavljaju sa uništavanjem
željezničkih pruga i stanica, vrše prepade na pojedina uporišta i
likvidaciju hrvatskih posada. Na pošumljenim visovima slavonskih brda komunisti
podižu uporišta sa kojih postepeno šire svoju djelatnost, a cilj im je da
stave pod svoju kontrolu čitavu teritoriju sjeverno od Save i potpuno onemoguće
saobraćaj na željezničkim prugama u dolini Save i Drave i da spriječe
snabdjevanje životnim namirnicama na čitavom prostoru koji još nije u
njihovim rukama«.[3]
U skladu sa navedenim izvještajem komandant Jugoistoka, general Aleksander Ler,
naredio je da se iz Grčke u Slavoniju prebaci Štab 1. tvrđavske brigade sa
tri bataljona radi obezbjeđenja glavne željezničke pruge na potezu od Banove
Jaruge do Slavonskog Broda. Pored tvrđavske brigade, određeno je još osam
ustaških bataljona za obzbjeđenje pruge. Oni su raspoređeni od Kutine do
Slavonskog Broda.[4] I
pored pojačanog obezbjeđenja glavne željezničke pruge, general Liters ponovo izvještava Komandu Jugoistoka
u Solunu, da je djelatnost partizana u Slavoniji u stalnom porastu i usmjerena
na rušenje željezničkih pruga i privrednih objekata. Da bi paralisao dejstva
partizana, Liters
traži dovođenje njemačke 187. rezervne divizije, koja
je, početkom novembra 1942. iz okoline Beča prebačena u Zagreb. I komandant
njemačke 2. oklopne armije žali se komandantu Jugoistoka da zbog stalnog rušenja
glavne željezničke pruge, na dijelu Novska - Slavonski Brod, ne može da
popuni materijalne rezerve koje su svedene od 40 na 14 dana. Za popunu do norme
2. oklopnoj armiji, koja se već tada pripremala za učestvovanje u četvrtoj
neprijateljevoj ofanzivi, bilo je potrebno 30 dana. [2])
Kapacitet glavne željezničke pruge Zagreb - Beograd na oba kolosjeka za 24
časa, bio je oko 20 transportnih vozova koji su prevozili trupe i ratni
materijal. Ci
A [4]
isto.
|