| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
ZAPOVEST KOMANDANTA VUČEDOLSKE BRIGADE OD 6. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA POTCINJENIH JEDINICA ZA NAPAD NA JEDINICE NOVJ U REJONU VILU-SA I GRAHOVA1 ZAPOVEST (Sekcija Trebinje 1 : 100.000 Vojno Geografskog Instituta) I. Po dobivenim poslednjim obaveštenjima, podaci o neprijatelju su sledeći: U prostoru Cuca — slabiji pozadinski delovi i u Bijelim Poljanama delovi VI. Crnogorske partizanske brigade: na prostoru Jabuke—Zagora do Kalopera jedan bata-ljon jačine oko 80 partizana; na Grahovcu jedan bataljon iz sastava II. Dalmatinske brigade jačine oko 150—200 partizana; na Klobuku i Dobrom Dubu jedan bataljon iz sastava II. Dalmatinske brigade jačine oko 120—150 partizana na Vi-lusima, Štab II. Dalmatinske brigade, partizanska komanda mesta iz Grahova sa svojim zaštitnim četama, jačine oko 80 partizana; u Riječanima štab grupe i bolnica sa zaštitnim četama jačine oko 100 partizana i prema Petrovićima jedan bataljon jačine 150—200 partizana. Ukupno na navedenome prostoru oko 800 partizana, iz sastava II. Dalmatinske, VI Crnogorske brigade i pozadinskih jedinica.2 II. Jedinice od Bileće i Trebinja, već su u pokretu i napadaju na partizane, sa tih pravaca u pravcu Vilusa i Banjana.3 Naša brigada, sa Krivošijskim bataljonom i Cuckom četom, izvršiće napad na partizane, na prostoru: Droškorica — Zagora — Grahovac — Zebljak u sadejstvu sa br. II.4 Za izvršenje prednjeg, NAREĐUJEM: Bočna — desna kolona sastava: Krivošijski bataljon i Cuc-ka četa (Komandant Miloš Kovač) krenuće pravcem: Bje-loš — Tošpude — Trešnjevo, šireći se u desno prema "nahođenju Komandanta kolone, a levo da ovladaju linijom Droš-korica — Razmuće, kao pobočnica, jedinica brigade, koje će izvršiti napad prema Vilusima. Na navedenoj liniji imaju se zadržati dokle jedinice Brigade ne ovladaju linijom: Zagora — Osječenica — Viluse, kada će se narediti šta treba dalje da radi. Stim što će po izbijanju na Droškoricu uputiti izves-na odeljenja u potrebnoj jačini, preko Pišteta i Žive, kao vezu sa desnom kolonom Vučedolske brigade. 2. — Brednja B. Kolona Sastav: Rudinsko Trepački Bataljon i Zagorska četa (Komandant g. Lalić Radosav, komandant R. Tr. Bataljona) napada pravcem: Jagnjilišta — Lapov Do — Kaloper — Donja Zagora — Orlosjedina5 — Jasen — Ruštica, šireći se desno prema potrebi, vezivaj ući se sa desnom kolonom odeljenjima u pravcu Žive i Zagore, a lijevo od linije — Isključno Bobijerina — zaključno Ruštica,6 na kojoj se liniji povezati sa srednjom kolonom — Banjskim bataljonom. 3. — Srednja C kolona, sastav: Banjski bataljon (Komandant Simo Eraković), pravcem Grahovo — Orao — Osječenica — Savino brdo — Crno osoje — napada na partizane, šireći,se desno od linije — Bobijerina,7 Zaključno, — drum Osječenica — Vilusi — zaključno Donja Špila — Ruštica isključno, vezujući se na toj liniji sa Srednjom kolonom B. i lijevo do linije: Crkva na Grahovcu zaključno — Istočne padine Bablja-ka Međeđe prešlo8 Gomilice9 — Jargić, na kojoj se liniji ima povezivati sa lijevom kolonom. 4. — Lijeva kolona, sastav: Grahovski bataljon (bez Zagorske i Barske čete, komandant. Nikola S. Vujačić), napada pravcem: Bojanje brdo — Omutić — Kovačica10 — Zaušje — Vilusi — Kešeljeva gradina, šireći se desno do linije: crkva na Grahovcu — Babljak zaključno, Međeđe prešlo — Gomilice isključno — Jargić Zaključno, i na toj se liniji povezati i stalno održavati vezu sa srednjom kolonom C, a lijevo do linije: Perčin — Zebljak — Dolovi — Ilino brdo — Galić11 — Bro-ćanac — Isključno, na kojoj se liniji povezati sa jedinicama koje nastupaju sa pravca Trebinja, i održavati stalnu vezu. 5. — Brigadna rezerva: Stabska četa, iz Banjskog i Grahovskog bataljona po 25 boraca koje će komandanti bataljona, pridodati komandiru štabske čete, kreće se pravcem drum — Grahovo Osječenica —: Špila — Maočići. Raspored jedinica po batalj onima, na prvi i drugi borbeni red, izvršiće komandant bataljona, stim što će uvek imati potrebne snage u rezervi kao udarnu snagu bataljona. Nastojati po mogućnosti da i čete imaju svoje rezerve, kad god potreba ne iziskuje angažovanja čitavih snaga.12 6. — U ovoj operaciji učestvovaće i Br. 11, čiji ću raspored izvršiti u saglasnosti sa nadležnima. 7. — Održavanje veze, između štaba brigade i jedinica, kao i pomoću jedinica biće, kuririma, ličnim dodirom i ugovorenim i signalnim znacima po priloženome ključu. Komandanti bataljona i komandiri četa, strogo će voditi računa da se veze kako međusobno tako i sa brigadom i susednim jedinicama imaju u svakom momentu, i da se ne dozvoli prekid iste po ma kakve cijene, jer od dobrih veza zavisi čitav rad. 8. — Snabdevanje municijom i hranom, vršiće se iz baze iz Grahova, prenosom na tovarnoj stoci, radi čega će komandant bataljona, odmah uputiti po 10 konja komandantu sreza, na raspoloženje, za prenos hrane i municije do bataljona. Uz [to] će odrediti i potreban broj terioca kao i sigurne spro-vodnike. Komandant sreza [i] Intendanti strogo će voditi računa da snabdijevanje hranom i municijom bude uredno i na vreme, zašto će mi biti lično odgovorni. 9. — Ranjenike upućivati u Grahovo, a za ukazivanje prve pomoći trupni lekar će poneti potreban materijal, a on se ima kretati na drumu Grahovo Osječenica, ispred brigadne rezerve. 10. — Postupak sa zarobljenicima i stanovništvom: a) sa zarobljenicima: Sve zarobljenike, odmah razoruža-vati i hitno sprovoditi štabu brigade, radi daljega postupka.13 b) sa našim simpatizerima i ukoliko su poznati kao sigurni, ili nasilno mobilisani, od strane partizana, a izjave želju da stupe u naše redove, upotrebiti ih u borbi u prvim borbenim redovima. v) Sa seoskim stanovništvom, postupati korektno, naročito ne zlostavljati nikoga. Zabranjuje se svaka pljačka od strane pojedinaca, i oduzimanje ma čega bez odobrenja pretpostavljenog starešine za dotičnu teritoriju. g) Po čišćenju teritorije pojedinih opština potpisati će odrediti Komandanta mesta za dotičnu opštinu, koji će pred-videti dalji postupak sa stanovništvom, i davati potrebna uput-stva za rad, kako stanovništva tako i vojnih pozadinskih jedinica. Komandantima mesta biće potčinjeno sve stanovništvo, kao i sve jedinice na teritoriji, za sve vreme operacija. OPŠTE NAPOMENE: U cilju što boljeg i sigurnijeg izvršenja namenjenog zadatka, od strane svih jedinica, napominje se sledeće: Naređenja izdavati smišljeno, po planu, na vreme i ona koja je moguće izvršiti. Potčinjeni neka naređenja primaju kao neprikosnovena, i po njima se upravljaju. U borbama, kako u pokretu tako i u mestu, neka starešine utiču na svoje pot-činjene, a ovi ih do maksimuma slušaju. Nastupanja, ostupa-nja, kao i sve druge borbene radnje, koje se budu vršile u ovom pokretu, izvoditi vojnički i po našim vojničkim propisima, uvek oprezno, sa dovoljno budnošću i vojničke vještine, vodeći računa, da sve ljudstvo bude ravnomerno opterećeno, i da se niko nemože od posla izvući. 11. — Polazni položaj i za napad su sadašnji položaji jedinica. 12. — Početak napada 6. VIII u 15 časova. — 13. — Ja ću se sa štabom brigade nalaziti na pravcu drum — Grahovo Osječenica, pozadi Srednje kolone C. gde mi i izveštaje slati. 14. — Dopunu zapovesti i zapovest za dalji rad, prema stvarnoj potrebi izdaću naknadno. 15. Znaci raspoznavanja: Ivan — Ilija. 16. — Ugovoreni znak, za raspoznavanje, pri hvatanju veze u borbi pored znakova po ključu — Petar. 17. _ Na izvršenje!14 Komandant kapetan, Ivan M. Janičić M.P.15 1 Original (pisan na mašini, ćirilicom) u Arhivu VII, Ca, k. 140, reg. br. 18/7 (CG-V-1495). ; 2 O rasporedu i dejstvima jedinica NOV i POJ na tom prostoru vidi dok. br. 4, nap. 3, 4 i 5. 3 Sa tih pravaca napadali su delovi Trebinjskog korpusa, vidi dok. br. 23. 4 Odnosi se na delove 363. puka nemačke 181. divizije. 5 ,6 ,7 ,8 ,9 ,10 i11 Ta mesta nisu nađena na karti 1:100.000 Bobje-rina je, verovatno, Bobjer (k. 1174). 12 Prema »Planu po kojemu će Vučedolska brigada izvršiti čišćenje komunističkih bandi sa teritorije vučedolskog sreza u sadejstvu drugih jedinica«, koji je 30. jula 1944. sačinio komandant brigade, piše da će učestvovati sledeće četničke jedinice: »Na Cevu: Jedinice Katunske brigade; u Pod Hanu i Draga-lju: Krivošijski Nacionalni bataljon jačine oko 150 boraca, i Cucka četa Vojina Pešikana u jačini oko 100 boraca; u Grahovu Vu-. čedolska brigada bez jednog bataljona jačine oko 900 boraca; u Lastvi delovi Trebinjske brigade; u Bileći Trebinjski četnički korpus, i jedan bataljon Vučedolske brigade, jačina nepoznata. Stanje kod naših jedinica: Naoružanje dosta slabo, oskude-va se u automatskim oruđima i bacačima, a nema ni municije u dovoljnim količinama. Moral dosta jak, u koliko bi se otpočelo odmah sa jednom zajedničkom akcijom sa više strana. Obzirom na slabo naoružanje i automatskim oruđima Nacionalnih jedinica, potrebno je da se svim navedenim kolonama od njemačkih jedinica prida: artiljerija, sa svih pravaca, bar dokle se mogu koristiti kolski putevi, i 10 procenta ljudstva sa bacačima, lakim i teškim mitraljezima u odnosu na broj nacionalnih jedinica« (Arhiv VII, Ča, k. 140, reg. br. 5/7). 13 Pozivajući se na strogo poverljivo Uputstvo Crne Gore i Starog Rasa od 10. jula 1944, Komanda Vučedolske brigade je 25. avgusta ,1944. izdala svoje uputstvo o organizaciji »reda i mira« i o merama javne bezbednosti u kojem, između ostalog, piše: 5. — »POSTUPAK SA ZAROBLJENICIMA DA BUDE PO SLEDECEM: a) Oni koji su članovi komunističke partije, kao glavni krivci svega zla osuđivati na SMRT — UBIJATI, pošto se prethodno kratko isledi. b) Ostale za koje se ustanovi da se mogu popraviti, razoružati i sprovesti u policijski zatvor pod kontrolu žandarmerije« (Arhiv VII, Ča, k. 140, reg. br. 16/7). 14 Vidi dok. br. 17. 15 Okrugli. pečat: »Komanda Vučedolske brigade«. 16 U izostavljenom tekstu su ugovoreni signalni znaci.
|