Jovan Kokot: DVANAESTA SLAVONSKA

Dijelovi njemačke SS divizije »Stefan«, uz podršku tenkova, nastupajući od Đakova 27. decembra 1944. prije podne, izbili su u selo Kondrić i Majar u namjeri da tu zanoće. Na osnovu prikupljenih podataka, Štab Divizije je naredio 12. proleterskoj da noću 27/28. decembra napadne neprijatelja u selu Majar i Kondrić, u kome se nalazio njemački bataljon i oklopna četa.²¹⁶ Oko 3,30 sati, 28. decembra, 12. proleterska je ušla u s. Majer i Kondrić bez borbe, jer su Nijemci zbog sopstvene bezbjednosti napustili 27. decembra uveče selo i povukli se u Đakovo. Zbog povlačenja Nijemaca 12. proleterska i Osječka udarna brigada dobile su novo naređenje: 12. proleterska smjestila se u Veliko i Malo Nabrđe sa zadatkom da kontroliše pravce prema Gašincima i Mandićevcu. U naređenju komandanta Divizije se kaže: »Preduzmite sve mjere s obzirom na mogućnost da bi neprijatelj u toku sutrašnjeg dana, uz podršku tenkova, mogao nadirati u tom pravcu. U slučaju da neprijatelj nadire komunikacijom: Majar - Levanjska Varoš, zadatak je 12. proleterske da izvrši bočni napad. Štab Divizije i Štab Osječke brigade nalazili su se u Levanjskoj Varoši, a Štab 12. proleterske u Malom Nabrđu.^[1]

Zadaci 12. i Osječkoj brigadi jasno su precizirani, s upozorenjem o vjerovatnom nailasku neprijatelja u ranim jutarnjim časovima 28. decembra.

Neprijateljeve snage koje su nastupale od Gašinaca, u 8 sati izvršile su žestok napad na položaje 1. i 3. bataljona u Velikom Nabrđu na liniji: groblje - kota 151, i to istovremeno kada je izvršen napad i na položaje Osječke brigade koju su u kratkom vremenskom razmaku razbili. Sve do 14 sati bataljoni 12. brigade vodili su oštru borbu prsa u prsa. Neprijatelj je drsko napadao i bio veoma uporan bez obzira na sopstvene gubitke. Nije uspio da probije odbrambene položaje 12. proleterske i ostvari svoj dnevni cilj. Pošto je pretrpio gubitke od 80 poginulih, neprijatelj je bio prisiljen da se povuče u pravcu Đakova. Oko 10 sati počeo je da pada gust snijeg, a istovremeno se čula jaka mitraljeska i minobacačka vatra u okolini Levanjske Varoši. U tom trenutku telefonska veza sa Štabom Divizije bila je u prekidu. Sa položaja 2. bataljona Štab brigade povukao je dve čete i sa pomoćnikom političkog komesara bataljona, Katicom Šljivarić, uputio ih u pravcu Levanjske Varoši. Poslije izlaska iz šume Leskovac, čete su naišle na neprijatelja i izvršile bočni napad, te omogućile izvlačenje Osječke brigade. Intervencija jedinica 2. bataljona 12. proleterske, spriječila je da Osječka brigada pretrpi još veće gubitke u ljudstvu i naoružanju. U borbi kod Velikog Nabrđa, istakli su se štabovi 1, 2. i 3. bataljona, a posebno: Josip Špoljar, Luka Krajinović, Stevan Gavrilović, Stanko Obradović i Katica Šljivarić, zatim, Simo Karić, sekretar Bataljonskog komiteta u 1. bataljonu i Dušan Knežević, borac u 3. bataljonu. U borbi je utrošeno 17.900 metaka i 8 mina za teški minobacač. U toku borbe na težištu osječke brigade poginuo je komandant 12. divizije Milan Stanivuković.^[2]

Pogibija komandanta Divizije, Milana Stanivukovića, teško je pogodila borce i rukovodioce 12. udarne divizije. Milan je bio jedan od organizatora ustanka u okučanskom kraju i prvi narodni heroj Slavonije. U ratu je bio komandir i komandant, prošao je kroz sve vojne dužnosti od prve partizanske grupe do komandira čete, komandant bataljona i partizanskog odreda. U 12. brigadi bio je načelnik Štaba, zatim načelnik štaba divizije, a u maju 1943. godine postavljen je za komandanta 12. slavonske divizije. Na toj dužnosti proveo je 15 mjeseci. U međuvremenu, od maja do oktobra 1944, bio je načelnik Štaba 6. udarnog korpusa. Pod njegovom komandom 12. divizija oslobodila je Lepoglavu i Jalkovac. Oslobodila je, po treći put, Voćin, Miokovićevo, Viroviticu, Čačince, Male i Velike Bastaje i Markovac kod Našica. Divizija je postigla naročito dobre rezultate u napadu na željezničku prugu.

Zbornik ..., tom V, knj. 35, dok. 108.

[2] Pratilac i očevidac pogibije komandanta divizije, Đuro Dreković, sjeća se detalja i kaže: »U toku 27. decembra komandant je čitav dan bio zanesen u topografsku kartu. Bio je izuzetno raspoložen i razgovarao sa članovima Štaba Divizije kako će se sutra voziti na tenkovima koje će zaplijeniti 12. proleterska od neprijatelja. Nakon sloma odbrane Osječke brigade, komandant se povlačio među posljednjim iz sela Levanjska Varoš i poginuo od minobacačke vatre«.

Na predlog Vrhovnog komandanta, Josipa Broza Tita, Predsjedništvo ANOJ-a svojom odlukom od 13. marta 1945. godine za osvjedočena djela na bojnom polju i herojsko držanje, odlikovalo je Milana Stanivukovića Ordenom narodnog heroja i Partizanske zvezde I reda sa zlatnim vjencem.

Milan Stanivuković sahranjen je u Glavici kraj Bučja. Poslije rata posmrtni ostaci prenijeti su u Okučane.

Gubici starješinskog kadra: od septembra do kraja 1944. godine Divizija je izgubila dva komandanta: Nikolu Demon ju u Slavonskoj Požegi i Milana Stanivukovića u Le vanjskoj Varoši. U Virovitici je ranjen Dušan Pekić, komandant Divizije, 5. 10. 1944. Od juna 1944. do marta 1945. Divizija je izgubila 8 komandanata brigada: Nikolu Milja- novića Karaulu, Ivana Senjuka, Milivoja Babca, Milana Bobića, Ivu Marinkovića, Josipa Ružičku, Antona Doležala i Uroša Poparu, 4 politička komesara brigade i 1 zamjenika kom. brig.