Radoslav S. Nedovic, Pantelija Vasovic: ZATAMNJENA ISTINA

Sadržaj Prethodni dokument Sledeći dokument


SPISKOVI - BLAMAŽA AUTORA

Davidović i Timotijević priložiše spisak usmrćenih u čačanskom kraju u toku Drugog svetskog rata. Svi izginuli su prikazani hronološkim redom od prvih dana ratne 1941. do završetka rata 1945. i neku godinu kasnije dok su postojali sukobi sa odmetnicima i dok se ginulo na ovim prostorima, ili dok su okončana suđenja za ratne zločine. Tu je i dosta osoba koje su umirale i kasnije, a obeleženi su da su umirali od posledica rata. U spiskovima su se našle sve osobe koje su u toku rata poginule, bez obzira u kojoj su vojnoj formaciji bili, ili su pak, poginuli kao civili, ili su bili u službi okupatora. Za autore bili su podjednako vredni njihovi životi, bez obzira da li su oni ratovali i ginuli u borbi protiv okupatora, ili su sa okupatorom ratovali protiv oslobodioca i svog naroda.

 U ovim spiskovima našlo se 6.667 osoba. Može se zaključiti da su imena 4.642 ljudi i žena preuzeta iz knjige "Čačanski kraj u NOB-u - pali borci i žrtve", a 2.025 imena koristeći druge izvore. Autori saopštiše da su najviše korišćeni izvori publiciste Milomira Jovanovića, "Mir-Mila", koji su objavljeni u "Čačanskom glasu" od 14. oktobra 2001. do 1. februara 2002. godine. Delom su korišćeni i crkveni protokoli umrlih i dokumentacija u Međuopštinskom istorijskom arhivu u Čačku. Korišćeni su podaci i iz neke druge arhivske graće, kao i iz hronika nekih sela.

Što se tiče podataka koji su korišćeni iz publikacije "Čačanski kraj u NOB -u - pali borci i žrtve", ne bi moglo da bude nikakve primedbe o njihovoj verodostojnosti, jer te podatke je prikupila grupa savesnih i odgovornih publicista i istoričara. Tu su dati podaci o svakom poginulom: ime jednog od roditelja, godina roćenja, zanimanje, mesto prebivališta, vreme i način stradanja. Podaci koje su autori koristili iz publikacije koju je pripremio Milomir Jovanović ili profesor "Mir-Milo", kako je se prestavio autor, nemaju vrednost. On se nije postarao da prikupi sve podatke o osobama koje je unosio u spisak kako bi sa sigurnošću bio utvrćen njihov identitet. Mnoge podatke o licima koje je uvrstio meću izginule, prikupljao je od nepouzdanih lica, a često je pozivao preko "Čačanskog glasa" da mu građani prikupljaju podatke i da predaju advokatskoj kancelariji Vitomira Ćalovića u Čačku, koji mu je bio saradnik u ovom poslu. Zbog toga, taj spisak izginulih poseduje mnoge nedostatke i netačnosti, na koje mu je Opštinski odbor SUBNOR-a u Čačku ukazao u svojoj publikaciji "Obmana zvana Zločin bez kazne".

Izgleda da Davidović i Timotijević nisu mnogo brinuli o tome koliko su podaci profesora "Mir-Mila" tačni. Oni su njih prihvatili kao neosporne, jer izgleda da im je bio zajednički cilj da pronaću što više "komunističkih žrtava". Zbog toga se meću 2.025 poginulih koje su autori uneli u spisak veliki broj ne može da identifikuje - ko su i da li su postojali. Tu se nalaze 904 čoveka koji nemaju imena oca, ili majke, 946 nema godinu rođenja, a 526 nemaju imena ni jednog roditelja niti godine roćenja. Od toga broja za 78 je mesto prebivališta bilo u Čačku. Ovo se posebno ističe, jer u Čačku je u ratnim godinama bio veliki broj Nedićevih i Ljotićevih formacija, kao i civila u službi okupacione vlasti, ili su bili u službi okupatora, pa postoji mogućnost da nisu bili Čačani. Za ove "Čačane" vršili smo provere. Kontaktirali smo sa građanima Čačka iz tih generacija, jer je grad tada bio relativno mali, pa su se međusobno poznavali. I, oni nam nisu mogli dati podatke da su takve osobe postojale. Verujemo: da su autori odgovornije prišli ovom poslu, mnoge od tih osoba ne bi se našle na ovom spisku. Ovi mladi istoričari su više puta isticali da su u prošlosti istoriju ratnih događaja pisali ljudi koji za to nisu stručni, ili da su radile po narudžbini. Možda bi na ovom primeru oni mogli nešto da nauče od tih "nestručnjaka".

Za veliki broj osoba u spisku poginulih ne zna se vreme smrti, niti je siguran podatak od koga su usmrćeni. Često kao vreme smrti je navedena godina, a u više slučajeva, koje smo proverili, postoji ogromna vremenska razlika od onoga šta je napisano do stvarnog vremena smrti. Ono što je još gore, ljudi su olako stavljali na spisak mrtvih, a proverom je utvrđeno da je veliki broj tih koji su oglašavani mrtvim umirali prirodnom smrću, čak i nekoliko decenija kasnije. Među tim "mrtvima", danas, kada ovo pišemo, ima ih živih! Na Davidovićevim i Timotijevićevim spiskovima mrtvih se nalaze 124 osobe za koje se tvrdi da su "nestale". Ne zna se gde, kada i kako su nestale, ali su, ipak, stavljene na popis usmrćenih. Po kojim kriterijumima je to učinjeno?

Primetno je da su autori prilikom utvrđivanja ko su izvršioci ubistva u mnogim slučajevima proizvoljno imenovali ubice. Ta proizvoljnost naročito je iskazivana kod ubistava pri kraju rata i po njegovom okončanju, u vreme kada su ta ubistva pripisivana komunistima. Kao izvršioci mnogih imenovana je OZN-a. Na tom spisku se nalazi 508 umorenih od jeseni 1944. do kraja 1948. godine, a pripisana je OZN-i. Očito je da su autori imali želju da ovu službu prikažu kao zločinačku, koja je ubijala ljude bez ikakvog razloga, gde je stigla, bez utvrđivanja njihove krivice. OZN-i su pripisana i mnoga ubustva zločinaca koji su ginuli u borbi sa vojskom i milicijom u odmetništvu. Zanemaruju se činjenice da je među tim odmetnicima bio veliki broj onih koji su počinili teške zločine u prethodne tri godine, pa se nisu smeli predati organima vlasti, pošto su mogli odgovarati pred sudovima za svoja nedela. Ti odmetnici su vodili teške borbe sa pripadnicima vojske, milicije i OZN-e. Oni su od početka 1945. godine kasnije ubili 103 osobe: 57 vojnika, milicionara i pripadnika OZN-e i 46 civila, najčešće aktivista vlasti.™ Uz to, činili su zlodela i maltretiranja građana, a devojke su - šišali da bi ih nagrdili.

I pored činjenice da su autori dali dosta podataka o formiranju i postojanju sudova na području Čačka, sastavu sudija i sudskih veća, uz prikaz nekih presuda tih sudova, u spiskovima usmrćenih ne navodi se ni jedan slučaj da je neko streljan po presudama ovih sudova. Nasuprot tome, sva streljanja se u tom vremenu pripisuju OZN-i. Ako se zna da izvršenje smrtnih presuda sudova nije ni bilo u nadležnosti OZN-e, već Povereništva unutrašnjih poslova, jasna je namera autora da su imali želju da službu OZN-e stave iznad sudske vlasti,kao i da su sudovi formalno postojali. Zbog toga pitamo Davidovića i Timotijevića: Koji su im izvori kojima su se koristili kada su sva ova ubistva stavljali na teret ove OZN-e?

No, da bi o ulozi sudova mnoge stvari bile razjašnjene, navodimo podatke iz rada nekih od njih. Istoričar Đuro V. Rodić, koji je više od četiri godine istraživao rad Vojnih sudova za područje uže Srbije od druge polovine 1944. i u celoj 1945. godini navodi da su vojni sudovi na tom području u navedenom periodu izrekli 634 smrtne presude, da je njih 333 izvršeno, ostale su ukinute. Vojni sudovi u Čačku su osudili na smrt 28 osoba, a smrtna kazna izvršena je nad 17; drugima je ukinuta.199 Podatak je to koji govori da su svi okrivljeni pred sudovima koristili pravnu zaštitu i da su presude prvostepenih sudova u velikom procentu preinačivane od viših sudova i da nisu ljudi tako ubijani kako se želi prikazati.

Neprihvatljiva su objašnjenja Davidovića i Timotijevića u vezi sa spiskom da "podaci o ovim licima nisu potpuni... i da grešaka u spisku sigurno ima i da je to rezultat nedostatka istorijskih izvora", a nikako želja autora da falsifikuju istoriju. Možda bi se ovo moglo prihvati da podaci u popisu ne upućuju na mnoge druge zaključke koji suprotno govore.

Nedostaju objašnjenja:

• Otkuda su se u spisku našla imena lica koja su umrla prirodnom smrću nekoliko godina pred Drugi svetski rat?

• Otkuda su se u spisku našla lica koja su oglašena usmrćenim, a da su još u životu?

• Otkuda u spisku, i to veliki broj, lica koja su oglašena mrtvim, a ona su živela po jednu, dve, tri, četiri, čak i pet decenija po vremenu oglašenja da su ubijena, ili na drugi način usmrćena?

• Kako su se u popisu našla lica koja su po dva puta upisana kao ubijena u različitim vremenskim terminima, a neka su od tih lica umirala prirodnom smrću mnogo godina posle rata?

• Otkuda u spisku lica, i to u prilično velikom broju, za koja smo utvrdili da nisu postojala, a oglašena su ubijenim, odnosno mrtvim?

Ako je iskrena izjava autora da oni nisu imali želju da falsifikuju prošlost, zašto su u najvećem broju ova lica označavana kao žrtve komunista, a ubijena su od drugih vojnih formacija? Bilo bi dobro da nam autori objasne od kuda im takvi izvori u kojima su sadržane teške laži. Sve ovo govori da je nepobitna istina da su Davidović i Timotijević imali jedino želju da pronađu što veći broj usmrćenih koje bi mogli da označe kao žrtve komunista.

Kontrolom popisa ubijenih, mi nismo mogli, niti smo imali tu mogućnost, da izvršimo sveobuhvatnu proveru, već samo na manjem području, ali smo i tako utvrdili sa kakvom su se nečasnom radnjom služili autori. Mi ćemo nastojati da i dalje radimo na proveri ovog spiska, o čijim ćemo nalazima drugom prilikom obavestiti javnost.

Slede podaci o osobama koje su se našle među usmrćenim, a da to nisu. Neki su još živi, drugi su umirali prirodnom smrću mnogo godina kasnije od kada su oglašeni mrtvim, kao i onih koji nisu postojali a "ubijani su", pa i onih koji su po dva puta "ubijani", ali i mnogi drugi sa različitim sudbinama.


Sadržaj Prethodni dokument Sledeći dokument