Radoslav S. Nedovic, Pantelija Vasovic: ZATAMNJENA ISTINA
| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
CRNE
TROJKE NA DELU U
februaru i martu 1943. godine u srezovima ljubićkom i trnavskom izvršeni su
veliki zločini. U
Ostri su 17. februara četnici uhvatili Miloša Anćelića (39), strahovito su
ga mučili, obesivši ga za noge, boli ga kamom, čupali mu brkove, lomili ruke
i drali mu kožu sa glave i na kraju ga zaklali. Istragu nad Anćelićem je lično
vodio Predrag Raković, koji je davao uputstva o zlostavljanju. U Mojsinju 23.
februara četnici, pod komandom Predraga Rakovića, zaklali su Mihaila Miša Ćurića
(56), učitelja, starog ratnika i rezervnog potpukovnika, jer nije odobravao
njihove zločine nad stanovništvom. Tada su ubili i Srećka Đurića (34). Devetog
marta u Stančićima su zaklali Dragoljuba (51) i Radojicu (50) Petroviće. U
Vapi, Slatini, Banjici i Ježevici u noći izmeću 13. i 14. marta četnici su
zaklali: Sretena Terzića (36) iz Vape, Bogoljuba Jocovića (31), Stanimira Madžarevića
(55) i Mihaila Madžarevića (49) iz Slatine, Ljubišu Simovića (40) i Milorada
Borovića (38) iz Banjice, Miroslavu Miru Ćirić (30) i Miodraga Petrovića Ćopa
(35) iz Ježevice. U noći izmeĐu 15. i 16. marta u Lipnici i Premeći četnici
Treće žičke brigade uhvatili su Vojina Propadovića (23) i Radmila Joksića
(40) iz Lipnice. Posle mučenja njih su u Premeći žive zakopali. U
Trbušanima u noći izmeću 18. i 19. marta četnici su zaklali: Iliju Zupca,
izbeglicu iz Nevesinja, Miodraga Starčevića (42) i Vukosavu Čolović iz Ljubića
i Radoslava Gluščevića iz Kamenice. U Ljubiću 20.marta zaklali su Dragišu
Čolovića. U Donjoj Gorevnici 22. marta četnici, predvođeni Žarkom Borišićem,
ubili su i zaklali 10 lica: Milenu Pavlović (42), Stojku Janković (55), Vuka -
Miletu Aleksandrića (39), Svetislava-Svela Kuzmanovića (53), Bogdana Kuzmanovića
(60), Budimira Radojevića (35) i devedesetogodišnjeg Stanojla Jelića, a iz
Mojsinja celu porodicu: Sibinku (45) i Gojka (50) Paunovića i njihovu jedinicu
Daru (19). Svi zaklani i ubijeni su pobacani u jamu rudnika, uz zabranu
porodicama da ih preuzmu i sahrane. Pored
ovih ubistava nenaoružanog stanovništva, četnici pod komandom Predraga Rakovića,
u zajednici sa Nedićevom Državnom stražom, 5. marta blokirali su borce Čačanskog
partizanskog odreda i tom prilikom ubili 14 partizana, od kojih su nekoliko
streljali kao teško ranjene. Ubijeni su: Radiša Poštić, Radoje Živković,
Svetislav Babović - Ćećo, Vasilije Jovičić, Dragan Jovanović Šmit, Milan
Paunović, Gvozden Paunović, Dobroav Miletić, Boba, Milija Jovanović, Mihailo
Pavlović, Vladan Šićević, Radomir Novaković, Savo Savić i Vukadin Belić. Ranjene
partizane ubio je Hristivoje Stojanović, komandir mrčajevačke četničke čete. U
Dragačevu posle povratka iz Crne Gore, gde je pretrpeo poraz u borbi sa
partizanima, za odmazdu, vojvoda Milutin Janković popalio je desetak kuća
mobilisanim seljacima koji su dezertirali sa bojišta, a potom u noći izmeću
23. i 24. aprila njegovi četnici ubili su u srezovima dragačevskom i ariljskom
11 pripadnika NOP-a. Iz Dragačeva su ubijeni: u Donjoj Kravarici - Timotije
Tomašević (45) i njegov sin Dušan (19), zatim Miloš Stefanović (33) iz
Lisa, Bogosav Mladenović (63) iz Virova, Milun Joković (32) iz Lisica, a
sutradan Miladin Marković (43) iz Dljina, koga je ubio Jankovićev pratilac -
koljaš Branislav Pantelić. Novi
zločini se nastavljaju u Dragačevu i u maju. Na Golupcu je ubijen Miodrag Ičelić
(20) iz Cerove. U Guči Milosav Stanić (20). U noći izmeću 3. i 4. maja
"crna trojka" iz jedinice Davida-Dača Simovića, komandanta Dragačevske
brigade, u Grabu je zaklala Gvozdena Šipetića (45), koji je bio komandir četničke
jedinice u Grabu, a koji je odbio da vodi borbu i da čini zločine prema
pripadnicima NOP-a. Njega je zaklao koljaš Dragan Stanisavljević - Dragan
pekar, rodom iz Rajca kod Čačka. Šipetiću je po izvršenom klanju odsekao
uvo i poneo da pokaže svom komandantu - da je svoj zadatak izvršio. U
Viljuši su 29. juna 1943. četnici zaklali Živku Mandić i Svetozara Mandića
(bez dece i stare). Četničke
"crne trojke" su 20. jula upale u Guču, pohvatale i odvele šest žena
i devojaka i dva muškarca, pripadnike NOP-a. Iste noći, u blizini Guče,
"trojke" su zaklale: Milicu Ružić (37), Milunku Gavrilović (31),
Milicu Raković (25), Mladena Prelića (40) i Sretena Ružića (18), a tri
devojke su posle nekoliko dana svirepog mučenja pustili kućama. Komandant
Predrag Raković u svom pismu komandantu Trnavske brigade Živoradu Kataniću od
28. avgusta 1943. godine preporučuje: "Treba sve bivše partizane koji su kod svojih kuća likvidirati, jer Mandić ima jaču obaveštajnu službu preko onih bivših partizana. Takoće bi trebalo likvidirati i porodice aktivnih komunista..." Nije
se mnogo čekalo na ostvarenje ove preporuke. Odmah je počeo pokolj. Toga
dana, 28. avgusta, grupa četnika Slobodana Pejovića i Žarka Anćelkovića u
Mršincima je pohvatala pripadnike NOP-a: Nenada Kaplarevića (20), Filipa
Kaplarevića (63) i njegovog sina Davida (31), Milana Karovića (45) i njegovu
ženu Kosanu (39), Žarka Đorđevića (40) i Malinu Kovačević (39), odvela na
obalu Morave, zaklala ih i pobacala u reku. Radomira Kaplarevića (44), koji je
ležao bolestan, zaklali su u krevetu. U
Atenici, 29. avgusta, grupa četnika, sa zloglasnim Božom Vasiljevićem,
uhvatila je 16 osoba. Posle teških mučenja na mestu Crkvinama zaklali su:
Roksandu - Rosu Lišančić, (devojku od nepunih 20 godina), , Budimira Lišančića
(38), Gvozdena Stevančevića (45) Radisava Đurovića (20) i Dušana Vasiljevića
- Maćanina (47). Istoga dana, u Čačku, u kafani "Makedonija", četnici
su zaklali Aleksandra Jovanovića, kod kuće Vladana Pavlovića u Čačku, a u
Kačulicama sveštenika Milisava Bata Perišića. Zločini
se nastavljaju. U Goričanima, 2. septembra, četnici su zaklali: Momira
Miladinovića iz Lasca, Jelenu-Jelu Bešević (55) i Ratka Veskovića (30).
"Crne trojke" 5. septembra su u Vapi zaklale: braću Nikolu (33) i
Miletu (24) Obradoviće, a zatim i Rada Vlastelicu (59), iz Baluge: Dragoslava
Vučićevića (45), Sava Paunovića (40), Tomislava Majstorovića (35) i
Milijanu Dolovac (36). Dva dana kasnije, 7. septembra, u Atenici i Kulinovcima
pohvatano je deset građana, saradnika NOP-a. Trojicu su zaklali, a ostale posle
batinjanja pustili kućama. Zaklani su: Jevrem Šolajić (38) i Milutin Luković
(34) iz Kulinovaca i Petar Nikolić iz Beograda, koji je došao u posetu svojoj
rodbini. Grupa
četnika, koju je predvodio komandant Druge žičke brigade Vlasta Antonijević,
u Banjici je 14. septembra zaklala: Milijanu Vukolić (45) i Miodraga - Draga
Vukolića (47), a ubila Tihomira Davidovića (20). Istoga dana četnici, koje je
predvodio Miodrag Vasić, komandant Prve žičke brigade, u Ježevici su zaklali
Ružu Kosovac (36) i Cmiljku Vučićević (32), a u Rajcu Radomira Majstorovića
(35) i Milku Vlastelicu (21) iz Lipnice. U
Trnavi i Viljuši u noći izmeću 13. i 14. septembra četnici su zaklali:
Radoslava Vlajkovića (41) i njegovu taštu Drinku Vučićević (60) iz Viljuše
i Miloša Krsmanovića (36) iz Trnave. Iste noći četnička "crna
trojka" Žarka Borišića, Dragoslava Vučićevića - Crnjaka i Miloša Ćirkovića
u Slatini i Mršincima izvršila je pravi pokolj. Zaklani su: Milija Vučetić
(54), učitelj u penziji, njegova poćerka Ljubica Aničić (19), Mladomir
Tutunović (24) i Milojko-Mile Ranćić (23) iz Slatine Spiridon Spiro Smiljanić
(57), Mijat Panić (43) i Radovan Rovinac (48) iz Mršinaca. Bilans
ovih četničkih zločina u trnavskom srezu od 28. avgusta do 14. septembra je:
45 osoba zaklano i ubijeno, meću njima je 12 žena. Napomenimo da su to sve
bile osobe koje nisu pripadale ni jednoj oružanoj formaciji. Svi su pohvatani
kod svojih kuća, izvedeni i zaklani, ili ubijeni. Kako
se bližio kraj rata i nazirao poraz četničkog pokreta, jer su im saveznici
otkazali poverenje, četnici su bivali sve osioniji i pravili su zločin za zločinom
na čitavom području čačanskog kraja. U
Dragačevu je 12. maja 1944. godine pohapšeno preko 40 pripadnika NOP-a. Oni su
odvedeni u Kotražu, gde je preki četnički sud osudio na smrt i odmahstreljao:
braću Pauna i Milutina Radičevića i Milojka Pajovića iz Kaone, Jovića -
Jova Kneževića iz Vlastelica i Milovana Dostanića iz Turice. Četnički
preki sud, sa Bojanom Ristanovićem na čelu, u Preljini i Balugi, 22. maja,
osudio je četiri omladinke pripadnike NOP-a: Lenku Krupež iz Rakove, Mariju
Komadinić iz Sokolića, Zorku Gojković iz Prislonice i učiteljicu Francišku
Novak, prognanicu iz Slovenije, koja je živela u Prislonici. Posle svirepih mučenja,
njih su poklali i naga unakažena tela izložili na raskrsnici puteva Preljina -
Baluga. Iznad tela je stavljen natpis: Ovako prolaze svi koji rade za
partizane". Četnici
sa Bojanom Ristanovićem su 28. juna u Gornjoj Gorevnici zaklali Aleksandra
Toromana, pripadnika NOP-a. Njegov leš su izložili na putu usred sela
prislonivši ga uz jedno drvo u sedećem stavu, a u ruke mu stavili ceduljicu na
kojoj je pisalo: "Čitaj Toromane, ide li ti sa istoka Crvena armija".
Četvrtog avgusta, nad porodicom Toroman izvršen je novi zločin - kada se
okupila rodbina radi sahrane tela pokojnog Vojimira, stigla je trojka koju je
predvodio Bojan Ristanović, uskratila je da se telo sahrani na groblju, a u
toku noći su četnici zaklali Vojimirovu sestru Grozdanu, koja je bila u drugom
stanju, babu Stanku i njihovog radnika Svetislava Matijevića iz Vranića. Četnički
preki sud, posle strahovitog mučenja, u Rakovi, gde je bio četnički zatvor,
osudio je na smrt 11 pripadnika NOP-a. Na smrt su osuđeni i zaklani: Ljubinka
Popović (31), domaćica i majka devetoro dece, Tanasko Terzić (20), stolar,
Svetolik Jakovljević (45), zemljoradnik, Savatije Jakovljević (53),
zemljoradnik i Radomir Savić (34), zemljoradnik, iz Vape: Miloš Žagrić (40),
zemljoradnik, i Đuro Aleksić (21), zemljoradnik, iz Zablaća: Vladeta Vlajko
Radosavljević (23), zemljoradnik, i Perunika Petrović (39), domaćica iz Stančića:
Janaćko Ćurčić (29), zemljoradnik, kao i Miloš Prelić iz Ježevice. Povodom ovog zločina
iz kancelarije Prekog vojnog suda komande Drugog ravnogorskog korpusa izdato je
saopštenje u kome se posle imena streljanih pored ostalog kaže: "Skrećemo
pažnju stanovništvu, da će se kazniti smrću svako lice koje bude sarađivalo
sa terorističkom grupom komunista, ili radilo na neki drugi način protiv
Jugoslovenske vojske u otadžbini".
|