Radoslav S. Nedovic, Pantelija Vasovic: ZATAMNJENA ISTINA
| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
DECEMBARSKI KRVAVI POKOLJ Zločine
četnici nastavljaju poslednjih dana novembra i nastavljaju u decembru 1941.
godine. Tada, u ovoj zločinačkoj raboti, za saveznike imaju nemačke jedinice,
Nedićeve vojne i Ljotićeve formacije, mnoge agente i druge saradnike
okupatora, među kojima je bilo i onih koji su napustili Čačak i otišli sa
Nemcima prilikom njegovog oslobođenja 1. oktobra. Tu im je pomoć pružala i na
brzu ruku novoformirana vlast od grupe građana koji su bili spremni da služe
okupatoru. Sva ova grupacija saveznika intenzivno je bila angažovana na uništenju
pripadnika partizanskog pokreta. U toj akciji bili su jedinstveni. O tom
jedinstvu i slozi govori izveštaj komandanta legalizovanog četničkog odreda
Predraga Rakovića, upućenog svojoj Vrhovnoj komandi u decembru 1942. godine,
koji su Davidović i Timotijević citirali, a koja glasi: "Uništenje
komunista bilo je potrebno i meni i Nemcima i ljotićevcima, te smo se u ovom
poslu složili i postali "saveznici".93. 93 "Zbornik
NOR-a", tom XIV, knj. 1, str. 765-775, dok.
209. http://www.znaci.net/00001/4_14_1_209.htm Navedeni
citat najslikovitije odražava raspoloženje koje je bilo među saveznicima, a
cilj je bio jedan - uništenje komunista i njihovog pokreta. Tu mogućnost četnici
su obilato iskoristili, jer su imali povoljnost što su njihovi odredi bili na
čitavoj teritoriji. Bili su u selima, gde se najveći broj boraca prikrio;
mnogi borci su tamo rođeni, ili su se sklonili iz drugih mesta, posle
rasturanja odreda. Tužno je, ali je istinito, da su četnici među tim
saveznicima pokazali najveću krvoločnost prema borcima partizanskog pokreta,
često i prema njihovim simpatizerima i porodicama. U tom cilju po selima su
organizovani zatvori, koji su postali mučilišta kroz koja su prolazili
zarobljenici. Bili su to zatvori lokalnog karaktera u kojima su bile zatvorene
osoba sa tih područja, ali i borci iz drugih mesta, a uhvaćeni su na tom području.
U Dragačevu takvi zatvori su bili u: Goračićima, Kaoni, Markovici, Kotraži i
Mirosaljcima, s tim da je u Guči bio centralni zatvor. U trnavskom srezu
zatvori su bili u: Trnavi, Slatini, Ježevici, Zablaću, Parmencu... U ljubićkom
u: Mrčajevcima, Preljini, Rošcima, na Suvom bregu. U takovskom srezu četnici
su imali zatvore na Rudniku i u Pranjašma, a zbirni u Gornjem Milanovcu. U svim
zatvorima, pored ubistava, vršen je do tada nepoznat teror sa strahovtim mučenjem
zatvorenika. Postoje mnoge pisane izjave preživelih zatočenika tih zatvora.
Davidović i Timotijević ne nađoše za shodno da o tim mučenjima napišu
makar neku reč da bi to vreme oslikali, a napisaše o mučenjima "nevinih
građana" u čačanskom zatvoru, gde im za validne izvore posluži
okupatorska štampa, pa i neke izjave svedoka čija imena čuvaju pod šiframa,
gde svi govore o nekim uopštenim komunističkim zločinima bez imena usmrćenih. Davidović
i Timotijević, što se vidi iz same publikacije i iz njihovih nekih izjava,
pretenduju da njihova "Zatamnjena prošlost" čini neku "Ratnu
istoriju čačanskog kraja", što znači da treba sve što je pre njih o
ovom ratu napisano potreti i njihovo prihvatiti kao pravu istinu. Ako je to
njihova želja, nejasno je zašto izbegoše da pišu o teškom pokolju koji je
izvršen nad pripadnicima NOP-a u novembru, a mnogo više u decembru. Zar im se
Šragično ili zločinački ne čini što su četničke formacije na čačanskom
području u toku novembra i decembra na razne, više na zverske načine, ubili
166 boraca NOP-a, što su njih oko 1.200 pohvatali i predali Nemcima, od kog
broja je njih 449 platilo svojim životom na raznim okupatorskim stratištima.94 94. "Čačanski kraj u NOB - pali borci i žrtve", (izvod). Zar im se
nije učinio tragičnim i način na koji su mnogi ubijani, kao i torture koje su
vladale u ovim zatvorima? Njih nije uzbućivao i način na koji je oduzet život
mladoj učiteljici Radojki Filipović u četničkom zatvoru u Parmencu, mladoj
partizanki Rosi Aleksić iz Čačka, koju su četnici ubili u Markovici? Nije im
skrenuo pažnju ni postupak zločinca Žarka Borišića prilikom streljanja
partizana u noći izmeću 6. i 7. decembra u Trbušanima, kada mu se molbom obraćala
Gvozdenija Mićović da joj ne streljaju sinove i muža, on hladno odgovori:
"Muža ćemo da ti streljamo i jednog sina. Ti odluči koga sina da ti
streljamo, a koga da ostavimo". Nije to smetalo autorima da kasnije ovog
zločinca proglašavaju za nekog velikog i istinskog borca. Zar nije im se činilo
ništa loše što je Milan Vukosavljević - Valjevac, zvani Milan Zver, posećujući
četničke zatvore, izvodio zatvorenike i ubijao ih sekiricom, ili što su u
nekim zatvorima u tim hladnim decembarskim danima zatvorenike polivali vodom i
ostavljali u ćelijama da tu okončaju svoje živote? Nije ih mnogo uzbidilo i
svedočenje zatvorenika o načinu usmrćenja na Vencu u Lisi Radomira - Rada
Prelića i Milana - Bata Jankovića? Doista, oni povodom ubistva Milana - Bate
Jankovića napisaše: "Likvidiran je na način kako se smatralo da treba da
bude kažnjen", što se podrazumeva da je takvim ubistvom pravda
zadovoljena? Od
pada slobodne teritorije do kraja decembra 1941. godine četničke jedinice na
čačanskom području usmrtile su 97 boraca NOP-a, od koga broja su 41 pobile na
mestima gde su obavile masovno sreljanje. To su: Orlovak u Donjoj Trepči,
Mojsinje, Rošci i Trbušani. Ostalih 56 su ubijani pojedinačno na čitavom čačanskom
području. Ako se uzmu usmrćeni u novembru, bilans četničkih žrtava bi u
jesen 1941. godine iznosio 166 usmrćenih pripadnika NOP-a. Uz onih 449 ubijenih
koje su četnici pohvatali i predali Nemcima, stiže se do 615 umorenih. Evo
imena stradalnika, na masovnim stratištima: Na Orlovaku u Donjoj Trepči od
strane Pećančevih četnika, ljotićevaca i mrčajevačkih četnika uz
prisustvo Nemaca. Drugog decembra streljani su: Srećko Vukašinović (28),
zemljoradnik iz Mojsinja, vodnik u Trećoj ljubićkoj četi; Milun Anđelković
(52), kovač iz Donje Trepče, borac Ljubićkog bataljona; Vasilije Bojović
(53), zemljoradnik iz Donje Trepče, odbornik NOO; Desimir Bojović (30),
zemljoradnik iz Donje Trepče, vodnik u Trećoj četi Ljubićkog bataljona;
Milija Bojović (21), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog bataljona;
Miodrag Bojović (19), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog
bataljona; Milutin Kuzmanović (41), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog
bataljona; Dragoljub Lazarević (41), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog
bataljona; Obrad Lazarević (45), zemljoradnik iz Donje Trepče, odbornik NOO;
Nedeljko Pavlović (20), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog
bataljona; Miladin Simeunović (26), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog
bataljona, i Milun Simović (26), zemljoradnik iz Donje Trepče, borac Ljubićkog
bataljona. Dva
dana kasnije četnici Pavla Gučanina, uz pomoć lokalnih četnika i ljotićevaca,
pohvatali su mnoge partizane iz Ostre, Mrčajevaca, Bresnice i Donje Gorevnice i
streljali su veću grupu, među kojima je bilo više boraca Kragujevačkog NOP
odreda, čije je leševe kasnije rodbina odvezla, a njihova imena nisu poznata.
Ovde su, pored tih nepoznatih, streljani: Miladin Aleksandrić (19); Stevan
Đorđević (56), nosilac Albanske spomenice, Radovan Aleksandrić (17), Branko
Vučković (28), svi iz Donje Gorevnice, a iz Ostre: Marinko Anđelić (30),
Svetomir Anđelić (20), Momir Bo-jović (38) Dragoljub Petrović (17) i Bogosav
Racić (18). U
Rošcima, ispred opštinske zgrade, 5. decembra četnički komandant Manojlo
Korać, čiji je odred bio legalizovan, streljao je 11 boraca. To su: Konstantin
Belošević (31) iz Trbušana, Dušan Ilić (30) iz Jančića, Strajin Lapčević
(23) iz Ljubića, Vukosav Kozoder (20) iz Trbušana, Jovan Trifunović (17) iz
Pranjana, Radovan Petrović (18) iz Drenove, Dušan Srđić - Gavrilović (24),
Veljko Kovačević (49), Slavoljub Kovačević (34), Milorad Matijević (38) i
Jelenko Savić (26), svi iz Rožaca.
|