USTANAK NARODA JUGOSLAVIJE 1941.
PODRINJSKI PARTIZANSKI ODRED
PERIOD DO PRVE NEPRIJATELJSKE OFANZIVE

POJAVA ČETNIKA DRAŽE MIHAILOVIĆA I NJIHOVE AKCIJE Još 12. avgusta PK Srbije skreće pažnju na četnike i na ude odnose prema njima. Vodite računa o akciji četnika, raznih oficira i o ljudima okupljenih oko njih. Svaki naš kontakt sa njima dobro će doći. Neprijatelj već pokušava da i njih uvuče u pohod na naše snage. Stoga ih moramo pridobiti za zajedničke akcije još odmah ili bar neutralisati u daljem momentu..14 14 Zavod za radnički pokret Srbije — OKŠ, 1. Ustanak u Mačvi i uspesi koje je postigao Podrinjski odred zatalasali su sve patriote u srezovima pocerskom i jadarskom. Oni najborbeniji bili su voljni da se bore protiv okupatora. Međutim, s obzirom na naš slabiji uticaj u ova dva sreza, grupa aktivnih i rezervnih oficira jugoslovenske vojske, koji su odmah posle kapitulacije Jugoslavije došli na Cer, uspela je da jače utiče na borbene seljake. Tako je već 15. avgusta formiran četnički Cerski odred koji je brojao oko 25 ljudi. Ovaj odred su smatrali sastavnim delom operativne vojske bivše Kraljevine Jugoslavije. Komandant svih planinskih odreda, kako je isticano, bio je Draža Mihailović, a glavni organizator generalštabni major Boško Todorović. Komandant Cerskog odreda bio je Dragoslav Račić, artiljerijski kapetan I klase. Prema zamisli četničkog rukovodstva planinske čete trebalo je da služe kao jezgro budućih odreda koje će se obrazovati od seoskih četa. U gornjem delu Pocerine Miroslav Dabić, učitelj, formirao je svoj četnički odred. (Ovaj odred se raspao početkom 1942. godine kada je došlo do sukoba između partizana i četnika. On nije hteo da se bori protiv partizana, a prestao je da se bori i protiv Nemaca.) Najjači uticaj imao je četnički pokret u Jadru. Još krajem jula u manastir Tronošu, kao Dražin emisar, došao je aktivni potpukovnik Veselin Misita. Starešina manastira bio je Georgije Bojić Džidža, koji je kasnije postao Dražin komandant četnika u ovom kraju i poznati koljaš. U avgustu je u Jadru održan skup četničkih rukovodilaca i »istaknutih građana« koji su bili naklonjeni četničkom pokretu. Na skupu su bili Misita i Džidža, Nikola Gordić, trgovac iz Loznice, Mika Komarčević, poručnik, Boško učitelj i drugi. Na ovom skupu postavljen je temelj četničkoj organizaciji i položena zakletva »na vemost kralju i otadžbini«. Najčešće kontakte, i naizgled najbolje odnose, imao je Podrinjski partizanski odred sa četničkim Cerskim odredom. Pričalo se tada da je komandant Cerskog odreda, Račić, od svih Dražinih komandanata najiskreniji saradnik s partizanima, pa je zbog toga bio u nemilosti kod Draže. Međutim, ne samo da nije bio dobar već, naprotiv, bio je veoma lukav i neiskren u saradnji. On je samo svoje neprijateljsko držanje prema partizanima i NOP-u veštije kamuflirao od ostalih. Četnici su još u početku izbacili parolu: »Još nije vreme za ustanak«. Tražili su đa se ljudi prijavljuju u četnike, da skupljaju oružje, a da će ih oni pozvati u borbu kada za to bude vreme, odnosno kada to naredi kralj. To je izazvalo zabunu kod ljudi kojd su bili raspoloženi da se odmah počne s borbom. Najborbeniji su napuštali četnike na Ceru, osnovali posebne čete ili išli u partizane, rešeni da odmah stupe u borbu. Tako se patriotsko i rodoljubivo seljaštvo, raspoloženo za borbu, sve više prelivalo iz četničkih jedinica u partizanske čete i bataljone. S obzirom da su se pored Podrinjskog snažno razvili Valjevski i Posavski odred, to su cerski i jadarski četnici postajali sve više izolovani. Borbe naših odreda i njihove uspehe u borbi s Nemcima četničke starešine nisu mogle dugo kriti od svojih vojnika. Partizani su svuda oko njih, sve je šira oslobođena teritorija. Svima je već bilo jasno da je došlo na red i oslobođenje varošica. To su shvatili i cerski i jadarski četnici, ali im nije bilo po volji jer su znali da će partizani zauzimanjem varošica i sreskih mesta doći do više i boljeg oružja i da će ugled partizana još više porasti kod naroda, četnička parola »nije još vreme za ustanak«, sedenje po selima, pijančenje i nagonjenje seljaka da ih hrane, sve više su postajali predmet otvorenog odbijanja i ismejavanja. Našavši se tako u nezavidnom položaju, odlučili su da i sami stupe u akciju, kako bi partizanima preoteli slavu oslobodilaca. Tako su istovremeno, 31. avgusta, jadarski četnici napali Loznicu, a cerski Bogatić. U Loznici je tada bila samo jedna četa Nemaca 738. pešadijskog puka15 koja se bila utvrdila u gimnaziji, Vukovom domu i još nekim zgradama. Napad je bio dobro pripremljen. Njime su rukovodili aktivni jugoslovenski oficiri. 15Iz hronike o s. V. Lešnica (U Istor. arhivu grada Šapca). Da bi se osigurali od Nemaca iz Banje Koviljače, gde se nalazio jedan njihov bataljon, četnici su bili postavili na cestiike zasede. Računalo se i na to da Nemci noću ne idu u akciju. Tiko pripremljeni, četnici su izvršili žestok napad na Nemce. 3rzo su padala nemačka utvrđenja i u toku noći otpor Nemaca ::d je likvidiran. Više njih je ubijeno i ranjeno, a 93 ih je zaobljeno. Zarobljenike su odveli u manastir Tronošu gde su ! njima lepo postupali, četnici su imali 18 mrtvih i 4 ranjena. Dok su jadarski četnici zauzeli Loznicu, cerski četnici su po treći put napadali na Bogatić. Nemačka 6. četa 750. pešadijskog puka, sa jednim vodom artiljerije, uspešno se branila iz utvrđenja. Drugog dana napada Nemcima je došla u pomoć iz Sremske Mitrovice 7. četa 750. pešadijskog puka s jednim topom. Iz Šapca je takođe došao u pomoć jedan vod. Pošto nisu mogli da zauzmu Bogatić, četnici su se, uz osetne gubitke, povukli na Cer. Odatle su otišli ka Loznici jadarskim četnicima, sa kojima su pripremali napad na Banju Koviljaču. Sadržaj Prethodni dokument Sledeći dokument