X NISMO ĆUTALI In memoriam MILORAD MIŠČEVIĆ*) *)*) Tekst je upućen “Našoj borbi”, “Večernjim novostima” i “Vjesniku”, ali nije objavljen. Da je poginuo Milorad (Miki, Spajija) Miščević, jedan od najbližih mi i najdražih drugara, saznajem 15. avgusta 1996. Dva dana kasnije 17. avgusta čitam u “Vjesniku” da je “14. kolovoza oko 14 sati poginuo umirovljeni general JNA Miščević od nepoznate eksplozivne naprave u dvorištu svoje rodne kuće u Pavlovcu, Zavođe broj 26. U trenutku eksplozije, s njim su bile supruga Mara i sestra Marija, koje su ostale neozljeđene.” Pune 63 godine (od 1933), bili smo nerazdvojni, školski drugovi. U Gospiću, u SKOJ-u od 1938, u bataljonu “Marko Orešković” u VI diviziji (1941-1943), u XIX dalmatinskoj diviziji (1944), u istoj klasi Vojne akademije (1951-1953), u IX armiji (Ljubljana 1968-1970) - ovog puta kao “trio Ličana” (Miki, Ferdo i Triša), zajedno u istoj komandi. Miloradova životna staza čista je kao suza. U SKOJ-u i KPJ (od 1938, odnosno 1940), komesar čete u “krntijašima” (1941), komesar “Krbave”, član Politodjela XIX divizije, komesar brigade u 45. srpskoj diviziji. Poslije rata je komesar divizije u Makedoniji i Srbiji, direktor tvornice “Marko Orešković” u Ličkom Osiku, načelnik Štaba ljubljanskog područja i načelnik operativnog odjeljenja u IX armiji, da bi uspješnu vojničku karijeru završio kao načelnik Štaba teritorijalne odbrane Socijalističke Republike Hrvatske i tu, u Zagrebu, penzionisan. Uoči besmislenog rata i za vrijeme njegovog trajanja (1990-1995), potpisnik je mnogih apela za mir i protiv sunovrata. Milorad je bio i ostao antifašista. Rodnu kuću njegove Mare Bubaš u Ličkom Novom srušili su nacionalistički ekstremisti (ustaše). Milorad je to vidio na zagrebačkoj TV i za taj strašan čin tužio novu državu. Njegovu rodnu kuću u Zavođu (Pavlovac) opljačkali su i demolirali nacionalistički ekstremisti (četnici). Oba rušenja dogodila su se prije takozvane “Oluje”, tog velikog političkog poraza (1995), kao što je politički poraz (1991) značilo i priključenje djela gospićke općine - gračačkoj općini. U toku besmislenog rata (1990-1995) - te najstrašnije stranice u istoriji ne samo Like - sretali smo se više puta i to van Like i Hrvatske - u Sloveniji. Najviše smo razgovarali o našoj Lici i njenoj tragediji. Važna tema bila je i perspektiva naših unuka. Dogovorili smo se da obiđemo Plitvice, Vrebac (njegov rodni kraj), Gračac (Ferdino rodno mjesto) i Jošan (moje rodno mjesto). Ferdo je - i zbog Like - presvisnuo 1995. Bez Ferde sreli smo se juna 1996. u Čatežu. Tom prilikom Milorad je govorio: “Idžo, bio sam u Lici više puta - sve je to tužno i ružno, otići ću i ovog ljeta, pa, kad se vratim, dogovorićemo se, biće barem šljiva, ti kao ‘stranac’ - vidi...” Otišao je u Liku i tu u Zavođu, sređujući rodnu kuću i šljivar oko nje - poginuo pod Vrebačkom Stazom. Ostao sam sam, ali učiniću sve da, prije mog kraja, obiđem dio naše opustošene Like, u kojoj gotovo da nema ni Srbina ni Hrvata, svratim na Mirogoj, poklonim se i stavim “suzu” od ličkog pitomog korova na urne Ferde i Milorada – opet su zajedno, a njegovoj Mari, sinovima i unucima, koje je obožavao, izrazim saučešće. Kranj, 20.8.1996. Ilija Radaković