| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
IZVEŠTAJ KOMANDANTA VUČEDOLSKE BRIGADE OD 11. AVGUSTA 1944. DELEGATU KOMANDE OPERATIVNIH JEDINICA ISTOČNE BOSNE I HERCEGOVINE O BORBAMA PROTIV JEDINICA NOVJ U REJONU VILUSA, GRAHOVA I LASTVE1 209 2 11 avgusta 1944 godine Položaj Za 68 3 Na dan 6 avgusta t.g. sa svom brigadom, preduzeo sam napad na partizane u 15 časova, na liniji fronta od Droškorice do Zebljaka.4 U toku istoga dana i noći 6/7 avgusta, ovladao sam linijom: Nenada — Jabuke — Zagora — Savino brdo — Babljak [—] V. Sniježica. 7 avgusta nastavio sam napad i ovladao linijom: Pusti Lisac — Lješevica— Omutić — Bajov do — Podbožur — do Riječana — Maočići — Vilusi, isključno. Sve ovo kroz borbu uz veće gubitke po partizane.5 U toku 8 avgusta, zadržao sam se na navedenoj liniji, gde sam vršio pripreme za dalje napade u vezi sa jedinicama sa pravca Lastve, sa mestimičnim napadima prema Kamensku — Smrduši i Cerovom brdu. Na ovoj liniji se i zanoćilo. Noću 8/9 avgusta, jače partizanske snage napale su brigadu na čitavom frontu od Pustog Lisca do Vilusa. Naročito jak napad izvršen je na.liniji Pusti 7— Lisac — Nenada — Jabuke, a najjači na Jasen, a potom na Savino brdo.6 Pošto su komunisti probili ,prvu liniju odbrane, najžešća borba je vođena na liniji Zagora — Savino brdo, a potom Bobijerini7 i Osječenici. Položaj Savino brdo, je po četiri puta zauziman od partizana i obratno. Na istom je ostalo 13 partizana mrtvih, više ranjenih. Na ovome položaju na našoj strani bilo je dva poginula i šest ranjenih.8 Sa ovih položaja povlačilo se je pod borbom, tako da je 9 avgusta, do samog mraka prispjelo svo ljudstvo na liniji: Derviš — Orao — Crkva na Grahovcu — Omutić — Zebljak, na kojim se položajima, izuzev Zebljaka, brigada i sada nalazi.9 Partizani su pokušali da potisnu ljudstvo i sa navedene linije, ali je pokušaj odbijen. Partizani su bili pojačani i sa dva bataljona iz sastava Segrtove divizije,10 pored celokupnih Dalmatinske i VI. Crnogorske brigade. Rad jedinica za sve vreme borbi, kako u nastupanju tako i u. povlačenju, bio je vrlo dobar. Sa brigadom je bio i jedan vod br. 1111 koji u opšte nije stupao u borbu sem što je pot-pomagao pokret brigade sa jednim topom pri nastupanju, a i top je sasvim slabo dejstvovao. Br. 1112 koji je prošao od Trebinja za Nikšić, u opšte nije napadan od strane komunista do Trubjele, a za dalje nemam podataka, sa navedenim jedinicama od Trebinja ja nisam u opšte imao veze. Bataljon br. 1113 koji se povukao za Lastvu, takođe nije imao skoro nikakovih veza sa mojom brigadom u pogledu sa-dejstva, a u koliko sam mogao videti i saznati i sa Trebinj-skom brigadom, bile su mu vrlo slabe veze. Trebinjska brigada14 se je nalazila od mene levo, koja me je potpomagala u ovoj akciji, ali je njen bok bio puno ugrožen povlačenjem Bilećana.15 Za sve vreme borbe moral, držanje i rad jedinica ove brigade bio je dobar. U navedenim borbama, na sektoru od Pustog Lisca, da Vilusa komunisti su imali 30 mrtvih za koje se zna, i mnogo veći broj ranjenika.16 Zarobljena su dva partizana, koji su odmah strijeljani. Izjavili su da su došli da obaveste njihove jedinice na ovim položajima da im pristiže pojačanje iz Kuća i od Pješivaca. Na jednome od njih ^arobljen je i jedan Ruski pikavac. Naši gubitci na navedenome sektoru: dva mrtva, za koje se zna, trinajest ranjenih i sedam nestalih, za koje se nezna tačno, dali su zarobljeni, poginuli ili se negde sklonili. Među ranjenima teško je ranjen vazduhoplovni potporučnik Raka Lalić, komandant Rudin.[sko] Trepač.[kog] bataljona. Ovo mu je treće ranjavanje u borbi protivu komunista. Partizani su posle našeg povlačenja, zadržali se na liniji — Živa — Lapov do — Kaloper — Bobijerina17 — Osječenica — Babljak i dalje prema Klobuku. Njihove snage sada su II. Dalmatinska brigada, sa Bokeškim bataljonima, delovi VI. Crnogorske brigade i pozadinske jedinice, na navedenim položajima do Riječana i Velimja. Dva bataljona koja su im bila pri-spela za pojačanje, u toku 10 ov. meseca hitno su otputovali u pravcu Trubjele. Partizani raspolažu sa bacačima koji su u toku 10 ov. meseca destvovali, na naše jedinice na Grahovcu i Omutiću. Dali je Trebinjska brigada imala gubitaka? Izvestite o situaciji u Hercegovini i opštoj situaciji. S VEROM U BOGA, ZA KRALJA I OTADŽBINU! Komandant 209 L M. J.18 1 Kopija originala (pisana na mašini, ćirilicom) u Arhivu VII, Ca, k. 140, reg. br. 12/7 (CG-V-1494). 2 Štab Vučedolske brigade. 3 Kovačević Risto, kapetan, na službi u Komandi Operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine. Ta oznaka je na originalu dopisana (na mašini) pošto je precrtan broj 200 (Komanda Operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine). 4 Vidi zapovest za napad, dok. br. 15. 5 ,6 ,8 ,9 i 16 Pomenute borbe su vođene protiv jedinica Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ. Sedmog avgusta 1944. bili su napadnuti 2. proleterska dalmatinska brigada i 1'. i 2. bokeljski NOP bataljon. Zbog pritiska nadmoćnijeg neprijatelja partizanske snage su se tada povukle na nove položaje, a neprijatelj je zauzeo Vi-luse. Noću 8/9. i u toku 9. avgusta sve jedinice grupe prešle su u protivnapad i do 10. avgusta odbacile neprijatelja u Trebinje i Grahovo, povratile Viluse i posele nove položaje. Opširnije o tim borbama vidi Zbornik NOR-a, tom III, knj. 8, dok. br. 58 i 353; knj. 10, dok. br. 100 i 144. Partizanski gubici u tim borbama su bili: 5 mrtvih i 21 ranjen. 7 i 17 To mesto nije nađeno na karti 1:100,000, postoji Bobjer (k. 1174). 10 Reč je o delovima 10. brigade 29. hercegovačke divizije NOVJ (Zbornik NOR-a, tom IV, knj. 28, dok. br. 30, 32 i 37). Ovu diviziju četnici nazivaju Segrtovom divizijom po njenom komandantu Vladu Šegrtu. . 11 ,12 , 13 Odnosi se na jedinice 13. puka nemačke 7. SS divizije »Princ Eugen« i 369. puka nemačke 369. pešadijske divizije (Zbornik NOR-a, tom IV, knj. 28, dok. br. 145). Vidi dok. br. 23. 14 i l5 Radi se o Trebinjskoj i Bilećkoj brigadi Trebinjskog korpusa (vidi dok. br. 23). Trebinjski korpus je obuhvata« trebinjski, bilećki, ljubinjski i stolački srez, a formiran je avgusta 1942. U svom sastavu je imao četiri brigade: Bilećku, Trebinjsku, Stolačku i Ljubinjsku. Komandant je bio Milorad Vidačić, kapetan. Korpus je postojao do oktobra 1944r kada su ga razbile jedinice 29. hercegovačke divizije NOVJ i spao je na oko 30 ljudi. 18 Ivan M. Janjičič, kapetan.
|