|
BR. 37
IZVEŠTAJ KOMANDANTA SREZA TREBINJSKOG OD 16. FEBRUARA 1943. KOMANDANTU ZETSKOG ČETNIČKOG ODREDA O ZAUZIMANJU DREŽNICE, RAME I PROZORA OD STRANE NOVJ S PREDLOGOM ZA UNIŠTENJE SIMPATIZERA NOP-a NA TERITORIJI SREZA1
KOMANDA SREZA TREBINJSKOG
Broj 28/43 16 februara 1943. god. TREBINJE
Dostavlja izveštaj o kretanju komunista.
KOMANDANTU ZETSKOG ČETNIČKOG ODREDA.2
Po razbijanju partizana u Lici i zapadnoj Bosni njihove rastrojene formacije krećući se u raznim pravcima jednom svojom snagom, koja još po brojnosti nije ispitana po posljednjim informacijama kreće se u pravcu Hercegovine.
Pri svom 'kretanju napala je pre dva dana i zauzela Ramu3 i Drežnicu4 a sada je u toku napad na Prozor,5 u kome se od njih u Prozoru nalazi opkoljen jedan italijanski bataljon. Iz istoga izvora imamo podatke, da se jedna jača partizanska formacija nalazi pripremna za borbu ili već u borbi na 20 kilometara pred Mostarom.
Po kretanju partizana, i obzirom na to da naše trupe vode akciju u pravcu sever jug, tendencija je partizana svakako da se ponovo prebace u Hercegovačko-Crnogorske planine sa jačim formacijama za nove masovne akcije, kao i za rušenje komunikaciskih objekata, kako bi ponovo stvorili zabunu i pružili što bolje udarce našim formacijama u nedostatku dobre i brze veze.
Po sigurnim podatcima sa kojima raspolažemo na teritoriji Crne Gore koja ide granično od Zle gore do Trebinjske Lastve kriju se u razbacanim manjim grupama od ranije zaostale partizanske formacije,6 a među njima ima i novo došavših iz Bosne naročito posle njihovog poraza u Prozoru. Napominjem da se Grahovo i Banjane, kao i Bijela Gora na teritoriji Crne Gore naročito bave konspiratorskim radom putem pismene i usmene propagande, jer pored dvolično raspoloženog življa, tamo se po podatcima nalaze: Vidak Babić bivši komandant udarnog bataljona u Zubcima; Čile7 Kovačević bivši komandant udarnog bataljona u Ljubomiru kao i njegova žena opasna i vrlo sposobna komunistička organizatorka u pozadini (po zadatku), Jovan Ratković bivši pretsjednih NOFa i drugi. Navedeni i njihova okolina odlikovali su se među partizanima kao spretni zlikovci i vođe u svim napadima protivu nas i italijanskih trupa kao i rušenju komunikaciskih objekata. Prisustvo ovih ljudi nadam se da Vam je dovoljno objašnjenje šta znači u pogledu destruktivne akcije.
Usljed komunističke akcije koja se kreće u pravcu naše teritorije a time i Vaše a čija snaga nije poznata, kao i zbog poznate činjenice da i u našim i u Vašim planinama i selima ima još priličan broj komunističkih ostataka kao i dobar broj njihovih simpatizera, molim preduzmite hitne potrebne mjere [da sprečite] njihovu akciju na Vašoj teritoriji koja je vrlo vjero vatna, jer bi se pored poteškoća koje bi ste Vi mogli imati njima mogla stvoriti mogućnost za udar protiv nas s leđa.
Ne zamjerate što sam slobodan da mnoge indicije govore da u graničnom djelu komuniste podržavaju, hrane i snabdje-vaju, pa čak i u svoje redove primaju starešine izvesnih nacionalnih četa i bataljona što Vam je svakako poznato iz naših ranijih informacija. Bilo bi potrebno da ste pripravni za mo-menat akcije koju uskoro možemo očekivati protivu partizana na našoj teritoriji.
S VEROM U BOGA ZA KRALJA I OTADŽBINU!
M.P.
KOMANDANT SREZA: Rad. T. Pejanović8
1 Original (pisan na mašini, ćirilicom) u Arhivu VII, Ča, k. 199,reg. br. 43/1 (BH-V-8106).
2 Odnosi se na Baja Stanišića.
3 Ramu su, posle kraće borbe protiv delova 259. pesadijskog puka divizije »Murđe« oslobodile 20. februara 1943. jedinice 10. hercegovačke NOU brigade (tom IV, knj. 10, dok. br. 115).
4 Pošto su razbile 1. bataljon 260. pesadijskog puka divizije »Mur-đe«, koji se kretao uz Neretvu, jedinice 2. proleterske divizije su 16. februara 1943. zauzele Drežnicu (tom IV, knj. 10, dok. br. 219, 220, 230 i 231).
5 U Prozoru se nalazio italijanski garnizon sa 3. bataljonom 259. pesadijskog puka divizije »Murđe«, ojačan četom tenkova, artiljerijom i minobacačkim jedinicama. Posle žestokih dvodnevnih borbi protiv tih snaga jedinice 3. NOU divizije oslobodile su Prozor 17. februara 1943. Tom prilikom neprijatelj je pretrpeo velike gubitke u ljudstvu i naoružanju. Opširnije o borbama za Prozor vidi: tom II, knj. 8, dok. br. 55 i 56; tom IV, knj. 10, dok. br. 92, 100, 221, 233, 239, 342, 350, 363; tom IV, knj. 13, dok. br. 223.
6' U to vreme je na tom terenu dejstvovao hercegovački partizanski bataljon »Sloboda«.
7 Vasilije.
8 Radovan, potporučnik.
|