spisak |
Rođen je 2. septembra 1920. u Podgori, kod Gorice (tada u Italiji). Potiče iz radničke porodice, po zanimanju je bio trgovački pomoćnik. Pet razreda osnovne škole je završio u Podgori, a dva u Gorici.
Već 1939. bio je u Rimu osuđen na godinu zatvora zbog antifašističkog djelovanja, a i zato što je bio nacionalno svjestan Slovenac.
Godine 1941. je pozvan u talijansku vojsku, ali je ubrzo bio otpušten zbog srčane mane.
Za Osvobodilnu frontu je počeo da radi 1942. Za partizane je skupljao oružje, municiju i životne namirnice. Kad je Italija kapitulirala, otišao je i sam u partizane. Pridružio se XVII brigadi Simona Gregorčiča, gdje je bio obavještajac bataljona, i potom brigade. Međutim, zbog bolesti je morao napustiti brigadu, pa se priključio grupi Briskoga VOS-a (obavještajna služba), gdje je s izuzetnom hrabrošću izvršavao diverzantske akcije. Prvu akciju je izvršio oktobra 1943. u Vipolžama, gdje je sa svojom grupom napao njemačku kolonu, razbio je i otjerao u Moše (Italija).
Decembra 1943, pod njegovim vodstvom napadnuto je i uništeno fašističko uporište u Podgori U decembru je grupa VOS-a, pod njegovom komandom, razbila fašističku stražu u tekstilnoj fabrici u Podgori i napala samu fabriku. Prouzrokovana je šteta od oko 9 milijuna lira i zaplijenjeno mnogo materijala.
Izvršio je uspješan napad na željezničku stanicu u Moši. U Sv. Ivanu Manzano je s tri druga uništio karabinjersku stanicu s 23 karabinjera, razoružao ih i odnio sav materijal.
Preobučen u talijanskog oficira on je, pomoću svoje grupe, izveo akciju na glavno skladište i na klanicu u Gorici. Tada je zaplijenio teški kamion s prikolicom, natovaren s više tona životnih namirnica, oružja i municije. U toj akciji ubijena su četiri Nijemca.
Opet obučen kao i talijanski oficir, on je u Videmu (Italija), uzeo iz njemačkog štaba skicu važnih vojnih objekata. Slične akcije je izvršio u Butriji, Čedadu i Gorici.
Početkom 1944. spasio je od opkoljavanja štab VOS-a za Brda. Jednom je Zmago sam napao njemačku četu koja je bila u izvidnici i natjerao je u bijeg.
Izuzetno hrabar i snalažljiv, Rastislav Delpin bio je poznat kao smeo diverzant po Brdima, u okolini Gorice i u Furlaniji.
U posljednjim danima rata vodio je borbu s četnicima u Medani, kod Vipolža.
Posle završetka rata, bio je u službi u Gorici, u Trstu, u UDB-i. Organizirao je akciju, i sam u njoj učestvovao: iz goričkog zatvora oslobodio je majora UDB-e. U toj akciji su ga stražari
prepoznali i prijavili Anglo-Amerikancima. Šestog novembra 1945. je uhapšen i osuđen na pet godina zatvora. Pušten je posle dvije i po godine, i vratio se u Jugoslaviju, (talijanski sud ga je potom, u odsutnosti, osudio na 120 godina zatvora.
Živio je kao invalidski penzioner u Novoj Gorici, gdje je 26. decembra 1956. umro. Sahranjen je u Solkanu, kod Nove Gorice.
Narodnim herojem proglašen je 5. septembra 1953. godine.
spisak |