spisak
Zrilić Vlade Đurađ

Rođen je 1917. godine u selu Plamenica, Ključ, Bosna i Hercegovina.

Potiče iz siromašne seljačke porodice. Do stupanja u partizane bavio se zemljoradnjom, ali često i kao sezonski radnik, radeći za "Šipad" u slavonskim šumama, zarađivao je sebi i porodici za kruh. Vojsku je služio u artiljeriji, i Poslije odsluženja roka unapređen je u čin podnarednika.

Kada je, jula 1941. godine, u Bosanskoj krajini počeo ustanak protiv okupatora, kvislinga i kolaboracionista, Đurađ je stupio u partizane. Od tada, do formiranja 7. krajiške brigade, borio se u zapadnoj Bosni. Isticao se u brojnim akcijama i poduhvatima. Od formiranja 7. krajiške brigade, 27. decembra 1942. godine, do kraja juna 1943. godine, borio se u ovoj jedinici. Učestvovao je u njenim borbama na terenu Manjače i oko Jajca. U IV neprijateljskoj ofanzivi, brigada učestvuje u obrambenim borbama 5. divizije na pravcu Sanski Most — Bosanski Petrovac. Te borbe su imale veoma veliki značaj za onemogućavanje brzog prodora neprijatelja prema jednom od najznačajnijih centara slobodne teritorije. U fazi pomeranja Glavne operativne grupe i Centralne bolnice VŠ prema Neretvi, brigada je vodila uspješnu manevarsku obranu za pravcima koji do Banja Luke i Jajca vode ka Prozoru i Rami. U završnoj fazi bitke na Neretvi zatvarala je pravac Prozor—Neretva. U vrijeme ofanzive proleterskih brigada s Neretve na istok, brigada je bila zaštitnica snaga koje su nastupale pravcem Glavatičevo — Kalinovik — Drina, a pritom učestvuje u razbijanju jakih četničkih i (talijanskih snaga na sektoru Čelebića, i četnika na Sinjajevini.

U početku V ofanzive, brigada je vodila borbe kod Kolašina, u Gornjoj Morači, a zatim na Javorku pivskom. U periodu od 6. do 9. juna, Poslije prelaska Sutjeske, brigada učestvuje u borbama kod Košura i na Zelengori.

U vrijeme protuofanzive Grupe divizija u istočnoj Bosni, Zrilić je ranjen kod Stambolčića. Time je završen njegov ratni put u 7. krajiškoj, i na kojem je dao doprinos i kao borac i kao komandir čete.

Kao ranjenik stupio je u 2. proletersku brigadu. U ovoj kadrovskoj jedinici počeo je kao borac. Ali, zahvaljujući velikoj hrabrosti, iskustvu i snalažljivosti, prvih dana januara 1944. postao je komandir 3. čete 4. bataljona 2. proleterske brigade. Tih dana brigada vodi borbe na Zlatiboru, Goliji, Mučnju i oko Ivanjice. Pojava proletera u Srbiji uznemirila je Nijemce, četnike, Bugare, ljotićevce i nedićevce. Nije bilo ni jedne akcije a da u njoj nisu učestvovale dvije-tri udružene skupine neprijateljskih snaga. U borbi na Bijelim brdima, oko komunikacije Priboj—Donje Vardište, Zrilić s desetinom cijeli sat zadržava oko 500 neprijateljskih vojnika. Manevrirajući i izbjegavajući opkoljavanje, sačuvao je položaj dok nije stiglo pojačanje.

Krajem februara 1944. godine, Vrhovni štab je od 2. proleterske i 5. krajiške divizije obrazovao Udarnu grupu i naredio joj da prodre u Toplicu i Jablanicu. Krajem marta, ove jedinice su izbile na Ibar. ali nisu uspele da pređu, pa su se povukle prema Ivanjici. Nekoliko dana Poslije toga, 2. proleterska brigada upućena je u Dragačevo, da tamo, zajedno s 4. crnogorskom brigadom, razbije četnike. Tamo su bili prikupljeni četnici iz ćele jugozapadne Srbije, a dijelom i iz Šumadije, kojima je komandirao Draža Mihailović, čija se Vrhovna komanda nalazila u Guči.

Najjača borba s ovom četničkom grupacijom vođena je kod sela Kaone, na planini Jelici. Borba je počela 8. aprila 1944. godine ujutro, a završila se kasno u noć. U ovoj borbi posebno se istakla Zrilina četa, koja je u prvom napadu zauzela položaje. Ali, neprijatelj u protunapadu vraća položaje, i tako je u toku dana osam puta Zrile zauzimao i gubio položaje, da bi uvečer iz vijest i o Štab bataljona da su četnici razbijeni i da ih četa goni prema Kaoni, i da je zarobljeno oko 20 četnika i mala količina municije i oružja.

Trećeg maja, 4. bataljon 2. proleterske brigade spustio se s Gojčevice ka selu Podbukovi, izbivši na komunikaciju Kosjerić — Valjevo, zaposjednutu Nijemcima i četnicima. U podnožju bukova, kod Ilijinca-groba, Nijemci su bataljon dočekali mitraljeskom vatrom. Bataljon se našao u teškom položaju, jer se spustio u dolinu, pa je bilo teško, gotovo nemogućno primiti borbu.

U kanjonu Bukova i Lastre počela je borba. Zrile je prvi otvorio vatru i komandirao juriš. Njegova četa našla se na samom položaju Nijemaca, koji sa napadali sa svih strana. Četa Zrilina bila je izložena vatri, pa nije mogla ni naprijed ni nazad. Krenuli su u napad i njemački tenkovi u pratnji pješadije a s brda, od pravca Bočevca, krenuli su u napad četnici u dolinu Lastre — da pomognu Nijemcima. Odstojanje od neprijatelja se smanjuje. Tenkovi prilaze nadomak ručnih bombi. Zrile se našao ispod mosta na Kozlići, odakle je komandirao Četom. Nijemci su ga tu pogodili iz tenkovskog topa. Kad mu je pritrčao njegov komandant bataljona Božidar Đorđević, zatekao je dva druga kako mu povezuju ranjene noge.

Komandant bataljona je naredio da se Zrile iznese. Iz zaštitnice su javili da su njemački tenkovi pedesetak metara iza krivine, gdje je Zrile bio, sklonjen. U tom momentu s brda iznad ceste pripucali su i četnici. Zrile se podigao malo, oslanjajući se na nosila, i počeo da komandira, ali ga je novi rafal ubio.

Tako je Đurađ Zrilić, 3. maja 1944. godine, u selu Podbukovi, na komunikaciji Užice— Valjevo, ostao na vječnoj straži, u središtu Srbije.

spisak