spisak
Primorac Antuna Rudolf

Rođen je 15. aprila 1904. godine u Sutomoru, Bar, Crna Gora.

Osnovnu školu završio je u Drnišu, a šest razreda gimnazije u Šibeniku. Školovanje je nastavio u Vojnoj akademiji, iz koje je izišao kao potporučnik 1925. godine. Aprilski rat 1941. zatekao ga je kao majora, na dužnosti komandanta 2. bataljona 85. pješadijskog puka. Ovaj puk, ojačan divizionom artiljerije, zatvarao je neretljanski pravac na sektoru Metkovića. Na dan proglašenja Nezavisne Države Hrvatske, puk se raspao, s izuzetkom 2. bataljona, koji se, pod komandom Primorca, probio na pravac Mostar—Nevesinje, i na tom sektoru vodio ogorčene borbe protiv ustaša. Poslije kapitulacije Jugoslavije, kod Nevesinja je zarobljen od Talijana, i odveden u zarobljeništvo u Rijeku. Tamo je ostao od 10. juna 1941. kada je, zato što je rođen na anektiranoj teritoriji, pušten iz zarobljeništva i otišao u Split.

U Splitu se već augusta 1941. godine, povezao sa splitskom partijskom organizacijom, i po njenim direktivama radio u obavještajnoj službi na populariziranju NOR među oficirima bivše jugoslovenske vojske, koji su se u znatnom broju prikupili u Splitu, i na razbijanju četničke organizacije, koja se u jesen 1941. već počela oformljivati. Poslije uspješnog izvršenja niza specijalnih zadataka, odlukom KPJ prebačen je, jula 1942, u Štab IV operativne zone Hrvatske i postavljen za vojnog instruktora jedinica ove zone. Kao instruktor, vršio je specijalne zadatke. Oktobra 1942. primljen je u KPJ. Za načelnika štaba 1. dalmatinske brigade postavljen je 5. novembra 1942. godine. U njenim operacijama do početka decembra uzeo je vidnog učešća, posebno u borbama za zauzimanje Jajca, i u obrambenim bitkama na pravcu Travnik—Jajce. Vrhovni komandant je za taj uspješno izvršen zadatak pohvalio 1. dalmatinsku brigadu. U decembru iste godine postavljen je za načelnika štaba 3. udarne divizije NOVJ. S tom, slavom ovjenčanom divizijom, prošao je mnogobrojna ratna poprišta tokom IV i V ofanzive, i protuofanzive u istočnoj Bosni. Svojim rukovođenjem tom divizijom u izvršavanju zadataka na Prozoru, Neretvi, Nevesinju, Javorku, Pivi i Sutjesci imao je značajan udio. Septembra 1943. postavljen je za načelnika štaba II udarnog korpusa NOVJ, i na toj dužnosti ostao do jula 1944. godine. Korpus je u tom periodu imao izvanredno značajnu i vojno-operativnu i političku ulogu. To se ogleda u razoružanju talijanskih trupa poslije kapitulacije u Crnoj Gori, i stvaranju od njih talijanskih partizanskih divizija, uključujući ih u svoje formacije, i u neprekidnim borbama za stvaranje, proširenje i obranu slobodne teritorije u Crnoj Gori, Hercegovini i Sandžaku kao operativne osnovice za predviđeni prodor na-rodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Srbiju.

U svim ovim operacijama, Primorac je imao istaknutu ulogu, a posebno u operacijama za obranu slobodne teritorije, kada je dva puta samostalno rukovodio operacijama dijela jedinica II udarnog Korpusa na izuzetno važnim sektorima. Primorac je i u jesen 1943, na sektoru Kolašin—Andrijevica—Berane, rukovodio jedinicama koje su poslije dugotrajnih i teških borbi, uspješno obranile Polimlje. Usprkos vanredno teškim uvjetima, uspješno je izvršio zadatke. U proljeće 1944. godine, kada su snage Vermahta i četnici s linije Prijepolja i Pljevalja prodrli u južni Sandžak i dio Crne Gore, bio je određen da rukovodi operacijama dijelova II udarnog korpusa na sektoru Mojkovca, i uspješno izvršio zadatak. U tim teškim i

dugotrajnim borbama, s neusporedivo nadmoćnijim neprijateljskim snagama, pokazao je primjernu hrabrost, angažiranost i vještinu u komandiranju.

Jula 1944. postavljen je za načelnika Glavnog štaba NOV i PO Srbije, i sa aerodroma u Beranima prebačen avionom u Bari (Italija), a odatle u Srbiju, gdje je već u formiranju bilo pet novih divizija NOVJ. Učestvovao je u rukovođenju završnim operacijama za oslobođenje Srbije do decembra 1944, kada je postavljen za pomoćnika načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ. U tom svojstvu, učestvovao je u izradi planova i izvođenju i koordiniranju operacija mnogih jedinica NOVJ i JA.

U čin pukovnika proizveden je 1. maja 1943; unapređen je u čin general-majora 1. novembra 1943, a u čin general-potpukovnika 1. decembra 1944. godine.

U aprilu 1945. postavljen je za šefa Jugoslovenske vojne misije u SSSR. Od povratka iz SSSR, pa do penzioniranja, u činu general-pukovnika, 1960. godine, obavljao je visoke dužnosti u JNA. Pored ostalog, bio je pomoćnik načelnika Generalštaba, glavni inspektor JNA, komandant Korpusa narodne obrane i komandant Graničnih jedinica Jugoslavije. Umro je 13. januara 1979. godine, u Beogradu.

Nosilac je partizanske spomenice 1941. i više odlikovanja.

Narodnim herojem proglašen je 27. novembra 1953. godine.

spisak