spisak
Krese Franca Franc Čoban

Rođen je 7. marta 1919. u bognečoj vasi kod Mokronoga, Trebnje, Slovenija u porodici seljaka i radnika. Kako je otac 1927. godine otišao za zaradom u Argentinu, Franc se već u ranoj mladosti morao sam izdržavati. Poslije završenih pet razreda osnovne škole na Trebelnom, pohađao je godinu dana klasičnu gimnaziju u St. Vidu, nad Ljubljanom. Pošto nije imao financijskih sredstava, školu je morao napustiti, pa je gimnaziju završio tek poslije oslobođenja. Godine 1937. zaposlio se kao pastir, i zatim radnik na veleposjedu Hmelnik, a odatle je, 1939, otišao u Ljubljanu i povremeno se zapošljavao na raznim gradilištima, a zimi u šumama. Vojni rok je odslužio u brdskoj pješadiji, gdje je bio mitraljezac. U danima rasula jugoslovenske vojske bio je, na putu iz Karlovca kući, zarobljen, ali je uspeo da pobjegne u rodni kraj i da se zaposli kao šumarski radnik.

Pridružio se ubrzo Osvobodilnoj fronti, raznosio "Slovenski poročevalec", u oktobru 1941. nosio hranu partizanskoj četi i bio njen vodič. U 1. četu Dolenjskog partizanskog bataljona je stupio 2. marta 1942. Najprije je bio borac, zatim mitraljezac i učestvovao u mnogim napadima na i talijanske položaje, naročito u borbi kod Sv. Križa. U aprilu je postao pratilac i kurir komandanta Pete grupe odreda.

Kad je saznao da je KPJ povela narod u ustanak, i protiv teških socijalnih nepravdi, koje je i sam doživljavao u ranoj mladosti, on je s još većim žarom učestvovao u svim oblicima borbe i rada. Primljen je u KPJ 20. juna 1942. godine.

Od juna do septembra 1942. bio je obavještajac Drugog bataljona Krškog odreda; do novembra obavještajac Trećeg bataljona Gupčeve brigade; do decembra 1942. obavještajac Istočno-dolenjskog odreda; do februara 1943. obavještajac brigade "Ivan Cankar". U to vrijeme se istakao u borbi za Škocjan, kod Dvorišća i Dobić — Prekriški, i naročito u Jelenovom žlebu, gdje je bombama probio talijanski položaj i zaplijenio tešku "bredu", više pušaka i pištolja. Do jula 1943. bio je obavještajac 1 dolenjske operativne zone; do augusta obavještajac 15. divizije i zamjenik komandanta Drugog bataljona Gupčeve brigade. U to vrijeme je učestvovao u napadu na belogardističko uporište u Pleterju i u borbama za Žužemberk, Sela-Šumberk.

Pred kapitulaciju Italije, postao je komandant Drugog bataljona Gupčeve brigade, i s njim izveo više samostalnih akcija kod Tržišča, Malkovca i Telča. Naročito se istakao u rušenju željezničke pruge Trebnje — Novo Mjesto i Trebnje — Velika Loka, i u borbi za Mirnu Peč, kao i u sukobima s belogardistima kod Kostanjevice.

Krajem septembra 1943. postao je komandant XIV (željezničarske) brigade, i s njom je napao njemački utvrđeni položaj rta Bučki i zaplijenio mnogo oružja. U početku Njemačke ofanzive, brigada je priključena 18. diviziji, i Franc Krese ju je vodio u teškim borbama kod Broda na Kupi.

Novembra i decembra 1943. bio je pomoćnik načelnika obavještajnog centra Glavnog štaba NOV i POS, zatim je jedan mjesec bio na višem partijskim tečaju, pa onda, do marta 1944, načelnik obavještajnog centra VII korpusa. Po vlastitoj molbi, premješten je za načelnika štaba Gupčeve brigade i bio u borbama za Trsku goru, Karteljevo, u napadu na Štampetov most, i u Slivnici.

U junu 1944. postao je komandant XII brigade i vodio je u borbama kod Bosiljeva, Teških voda i u Suhoj krajini, gdje je 28. jula 1944. bio teško ranjen; amputirali su mu nogu i poslali ga na liječenje u našu bazu, u južnoj Italiji. Poslije ozdravljenja, došao je u Beograd, i tamo je radio u štabu KNOJ-a.

Maja 1945. je postao predsjednik Suda za prekomursko vojno područje; u julu komandant garnizona u Murskoj Soboti, a do maja 1946. je komandant škole II divizije KNOJ-a i inspektor u toj diviziji, i potoni major UDB-e za Sloveniju; bio je i predsjednik Glavnog odbora Udruženja ratnih vojnih invalida Slovenije i član Izvršnog odbora Centralnog odbora Saveza ratnih vojnih invalida Jugoslavije.

Od 1958. bio je sekretar općinskog komiteta SKS Ljubljana — Vič, a od 1959. do 1969. upravnik Muzeja revolucije u Ljubljani.

Bio je republički poslanik, član glavnog odbora SSRN Slovenije; član glavnog odbora Saveza boraca NOR Slovenije i predsjednik njene komisije za djecu palih boraca; član savjeta Zavoda za rehabilitaciju invalida; Član savjeta Medicinskog fakulteta i drugih samoupravnih organa kao i član Savjeta republike Slovenije. Iz hrabrog mitraljesca i bombaša Krese je izrastao u jednog od najomiljenijih komandanata slovenačkih partizanskih jedinica i najmarkantnijih likova naše narodne revolucije. Bio je rezervni potpukovnik JNA i nosilac Partizanske spomenice 1941. i mnogobrojnih odlikovanja. Umro je 19. oktobra 1980. u Ljubljani, gdje je i sahranjen.

Narodnim herojem proglašen je 27. novembra 1953. godine.

spisak