spisak
Kluz Valentina Franjo

Rođen je 18. septembra 1912. godine, u Jošiku kod Bosanske Dubice, Bosna i Hercegovina.

Posle završetka građanske škole u Bosanskoj Dubici i kraćeg pisarskog staza kod advokata, Kluz je stupio u vojno vazduhoplovstvo, gdje je prvo završio mehaničarsku, a 1939. godine i pilotsku podoficirsku školu. Aprilski rat 1941. zatekao ga je kao pilota izviđačke eskadrile u Rajlovcu.

Posle kapitulacije Jugoslavije, stupio je u Vazduhoplovstvo NDH, ali se ubrzo povezao s narodnooslobodilačkim pokretom u Banja Luci; davao je pokretu pomoć u novcu, oružju i drugom materijalu, čekajući priliku da avionom poleti na oslobođenu teritoriju. Poslije opsežnih priprema, kojima su rukovodili banjalučka partijska organizacija i Operativni štab za Bosansku krajinu, Kluz je, 23. maja 1942. godine, avionom "Potez 25" sletio na sletilište Urije kod Prijedora. Istog dana, u Prijedor se spustio i pilot Čajavec s mehaničarom Jazbecom. To je bio početak stvaranja partizanske avijacije, i jedan od prvih primjera u svijetu da narodnooslobodilačke snage raspolažu vlastitim vazduhoplovstvom. S ranije pripremljenog letilišta kod sela Međuvođe, Kluz je, s mehaničarom strijelcem Ivicom Mitračićem, izvršio dva borbena leta. Četvrtog juna 1942. godine bombama i mitraljeskom vatrom napali su, kod Međeđe, zloglasnu ustašku crnu legiju, a 7. juna bombardirali su Bosanski Novi i Dvor i bacali letke nad Dubicom i Kostajnicom. Zbog neprijateljske ofanzive na Kozaru, Kluz i Mitračić prebacili su se 14. juna na novo letilište kod Lušci Palanke, napadajući uz put neprijateljske kolone. Šestog jula 1942. godine, jedan njemački lovac otkrio je i zapalio "Potez 25", što je onemogućilo dalju akciju prvih partizanskih avijatičara, koji su, u uslovima ogromne neprijateljske prevlasti u zraku, uspjeli da se održe punih 45 dana, što je imalo znatan moralni i politički efekt. Ostavši bez aviona, Kluz je ušao u sastav Operativnog štaba za Bosansku krajinu, gdje je ostao sve do novembra 1943. godine, kada se priključio Prvoj vazduhoplovnoj bazi u Livnu. Zajedno s ostalim vazduhoplovcima koji su se tu prikupili na poziv Vrhovnog štaba. prešao je u Italiju, pa u sjevernu Afriku, gdje je ušao u sastav 1. eskadrile NOVJ, koju su, posle intenzivne obuke, saveznici naoružali lovcima "spitfire". U činu kapetana Kluz je u ovoj eskadrili, pored letačke dužnosti, obavljao i funkciju političkog komesara.

Kao prvom partizanskom pilotu i dobrom letaču, Kluzu je bilo povjereno da, kao pratilac komandira eskadrile majora Protića, izvrši prvi borbeni zadatak ove eskadrile, 18. augusta 1944. godine. Od tada s aerodroma Kana u Italiji, Kluz je izvršio više borbenih letova, hrabro napadajući neprijatelja u Dalmaciji i dijelovima Bosne i Hercegovine, i obezbjeđujući lovačku zaštitu našim i savezničkim avionima.

Poginuo je 14. septembra 1944. godine, kada je, kao voda četvorke "spitfirea", oboren od neprijateljske PAA, prilikom napada luke u Omišu.

Narodnim herojem proglašen je 18. maja 1948. godine.

spisak