Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Zimske operacije u Jugoslaviji 1943/1944

Za ovaj pojam je pronađeno 31 hronoloških zapisa, 20 dokumenata i 94 fotografija.

Događaji

⚔️ 7. 11. 1943. Štab nemačke 2. oklopne armije, na konferenciji s komandantima korpusa i divizija, razradio planove u vezi sa predstojećim dejstvima nemačkih jedinica (zimske operacije 1943/1944. u centralnom delu Jugoslavije).

⚔️ 3. 12. 1943. Jake neprijateljske snage (nemačka 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen- i delovi 187. rezervne i 369. legionarske divizije, delovi bugarske 24. pešadijske divizije, delovi nemačkog 92. i 901. motorizovanog puka i 1. rezervni lovački puk) otpočele nastupanje iz Sarajeva, Tuzle i Zvornika prema Kladnju i Vlasenici i s teritorije Hercegovine i Sandžaka prema istočnoj Bosni, u cilju okruženja i uništenja delova 3. i 2. udarnog korpusa NOVJ na prostoriji Rogatica-Srebrenica-Vlasenica. Ova limsko-drinska operacija, ili operacija -Kugelblic-, završena je 16. decembra.

⚔️ 4. 12. 1943. List -Asošijeted pres- objavio sastav Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije, uz komentar: da NOV i POJ ima oko 200.000 boraca, koji se požrtvovano i nesebično bore protiv nemačke vojske, dok četnici, kojih jedva ima 30.000, otvoreno sarađuju sa okupatorom.

⚔️ 6. 12. 1943. U Čajniče ušao 3. bataljon 98. puka nemačke 1. brdske divizije i produžio dejstvo ka odseku Ustiprača-Goražde, gde je stupio u vezu s jedinicama nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 6. 12. 1943. Nemačka pukovska borbena grupa -Berger-, nastupajući iz Bos. Grahova, slomila otpor dvaju bataljona 6. brigade 19. divizije NOVJ kod s. Luke i zauzela Livno Poginulo je nekoliko članova OK KPJ za Livno.

⚔️ 10. 12. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio svim jedinicama NOV i POJ da, povodom neprijateljskih zimskih operacija 194344. u centralnom delu Jugoslavije, na celoj teritoriji izvode još smelija ofanzivna dejstva protiv okupatora i njegovih slugu ustaša, četnika i drugih kvislingovaca.

⚔️ 16. 12. 1943. Na odseku s. Mekote - s. Han-Kram, posle dvodnevne borbe protiv jedinica nemačke 1. brdske divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, 5. udarna divizija NOVJ probila se preko puta Han-Pijesak-Sokolac i produžila pokret ka Kladnju. Prilikom proboja pretrpela je osetne gubitke. Pored ostalih, poginuo je komandir čete u 1. južnomoravskoj NO brigadi Slavoljub Vuksanović Jajko, narodni heroj.

⚔️ 18. 12. 1943. Nastupajući s linije Sarajevo-Vlasenica i Tuzla-Doboj, nemačka 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen-, delovi 369. legionarske divizije i 1. rezervni lovački puk otpočeli krivajsku operaciju (-Snešturm-) s ciljem da u dolini r. Krivaje okruže i unište 17. i 27. udarnu diviziju 3. udarnog korpusa NOVJ i 5. udarnu diviziju NOVJ. Operacija je završena 28, decembra probijanjem jedinica NOVJ iz okruženja.

⚔️ 24. 12. 1943. Na Manjin-vrhu (kod Vareša) 4. udarna brigada 5. udarne divizije NOVJ, posle desetočasovne borbe u okruženju, probila obruč dva bataljona 14. puka 7. SS divizije -Princ Eugen- i izvukla se ka s. Doboštici. Neprijatelj je pretrpeo velike gubitke. Brigada je imala 17 mrtvih i 40 ranjenih.

⚔️ 25. 12. 1943. U krivajskoj operaciji, u rejonu s. Borovice (kod Vareša), nemačka 7. SS divizija -Princ Eugen- i 369. legionarska divizija okružile 5. i 27. udarnu diviziju NOVJ. Posle trodnevnih borbi 27. udarna divizija NOVJ probila se iz okruženja preko Ravne planine (kod Vareša) ka Olovu, a 5. udarna divizija NOVJ preko r. Krivaje (kod s. Ribnice) ka Konjuhu. Poginulo je 200 nemačkih vojnika i zarobljeno ih je 30. Divizije NOVJ su imale 31 mrtvog i 57 ranjenih.

⚔️ 29. 12. 1943. Deseta hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ napala Gacko, koje je branila četnička Gatačka brigada, ojačana manjim delovima nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Iako je slomila spoljnu odbranu i prodrla u grad, 10. brigada je u zoru obustavila napad, pretrpevši gubitke od 7 mrtvih i 16 ranjenih.

⚔️ 1. 1. 1944. Sest bataljona četničkog Nevesinjskog korpusa, ojačani četom minobacača iz nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, iz Gacka, Uloga i Kifinog Sela počeli koncentričan napad na 10. hercegovačku udarnu brigadu 29. udarne divizije NOVJ u Gatačko-nevesinjskoj površi. Brigada je do 5. januara, iznenadnim udarima po odvojenim kolonama, odbacila neprijatelja u polazne garnizone i pri tom potpuno razbila jedan ojačani četnički bataljon.

⚔️ 2. 1. 1944. U Karlovac stigao iz Austrije Štab novoformirane nemačke 392. legionarske divizije (do 14. januara stigle su i sve njegove jedinice).

⚔️ 4. 1. 1944. Druga brigada nemačke 1. kozačke konjičke divizije ojačana 4. pukom domobranske 1. lovačke brigade zauzela Prnjavor koji je, na r. Ukrini, branila 12. udarna brigada 12. divizije NOVJ, Prnjavorski i Dobojsko-derventski NOP odred. U ovoj borbi je poginuo komandant Prnjavorskog NOP odreda Stanko Vukašinović, narodni heroj.

⚔️ 5. 1. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio Glavnom štabu NOV i PO za Sloveniju sledeću direktivu: jedinice ne grupisati, već ih razmestiti na širim operativnim područjima, stvarajući uslove za manevrisanje; u Sloveniji se nameće potreba za formiranje operativnih grupa: u Štajerskoj, ljubljanskom području, Slovenačkom primorju i Gorenjskoj. Uspostaviti vezu sa partizanskim jedinicama u Hrvatskom zagorju, Gorskom kotaru i italijanskim partizanskim jedinicama. Jedinice postaviti blizu komunikacija i dati im širi raspored, pa će se time vezati nemačke snage duž komunikacija; blokada mesta je nekorisna, a brz upad i zauzimanje pojedinih mesta mogu biti korisni ako to nalažu borbene prilike; organizovati čvrstu vojnu vlast u pozadini i posvetiti veeu pažnju uzdizanju starešinskog kadra.

⚔️ 8. 1. 1944. Nemačka 1. brdska divizija zauzela Skender-Vakuf posle ogorčenih borbi protiv 5. i 12. krajiške udarne brigade 11. udarne divizije NOVJ. Istovremeno je 7. SS divizija -Princ Eugen- izbila na pl. Vlašić.

⚔️ 8. 1. 1944. Nemački 92. motorizovani puk, slomivši otpor delova 1. udarne brigade 6. divizije NOVJ, prodro u Mrkonjić-Grad i time neposredno ugrozio pozadinu 11. udarne i 1. proleterske udarne divizije NOVJ koje u srednjoj Bosni pokušavaju da zadrže nastupanje nemačke 1. brdske i 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 10. 1. 1944. Jače nemačke, ustaške i domobranske snage iz Bos. Gradiške i s. Ivanjske otpočele napad na slobodnu teritoriju Kozare, ali su ih 6, 8. i 11. krajiška udarna brigada 4. udarne divizije NOVJ, Kozarski i Gradiško-lijevčanski NOP odred razbili i odbacili u polazne garnizone.

⚔️ 12. 1. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ obaveštavajući ga o iskustvima stečenim tokom zimskih operacija 1943!944. godine. U depeši se, pored ostalog, ističe: napad jedinica NOVJ na Banju Luku poremetio je neprijateljske operacije; taktika samostalnih operativnih grupa, dubinski raspoređenih, pokazala se pravilnom; izbegnuti su kruti frontovi i omogućeno je da se jedinice NOVJ zabace neprijatelju iza leđa i da mu nanose gubitke; operacije još traju, ali je neprijatelj nemoćan.

⚔️ 13. 1. 1944. Jedinice nemačke 1. brdske divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, nadirući iz doline r. Bosne, zauzele Bugojno, D. i G. Vakuf, pošto su 1. i 2. ličku udarnu brigadu 6. divizije NOVJ odbacile ka Mrkonjić-Gradu.

⚔️ 13. 1. 1944. U Tuzlu stigla nemačka Borbena grupa -Švarc-, kao pojačanje 5. i 8. puku 3. domobranske lovačke brigade. Očekujući napad 3. udarnog korpusa NOVJ, neprijatelj je ubrzao radove na utvrđivanju mesta.

⚔️ 13. 1. 1944. Nastupajući s linije Jablanica-Konjic-Kreševo, delovi nemačke 369. legionarske divizije, posle sedmodnevnih borbi, odbacili 7. krajišku udarnu brigadu i Ramski NOP odred 10. udarne divizije NOVJ na pl. Radušu i zauzeli Prozor.

⚔️ 17. 1. 1944. Glavnina 3. udarnog korpusa NOVJ (17. udarna divizija, 19. birčanska udarna brigada 27. udarne divizije i 6 odreda) i 16. udarna divizija NOVJ otpočele napad na Tuzlu koju su branili 5. i 8. puk domobranske 3. lovačke brigade i nemačka Borbena grupa -Svare-. I pored uporne borbe, vođene do 20. januara pre podne, grad nije zauzet, jer su pristigla pojačanja: delovi domobranske 1. lovačke brigade, nemačka biciklistička jedinica iz Doboja i motorizovana kolona iz Zvornika. U borbi su poginuli politički komesar bataljona u 19. birčanskoj brigadi Stanko Menjić i zamenik političkog komesara bataljona u 16. muslimanskoj NOU brigadi Jusuf Džonlić, komandant bataljona Hamzo Hamzić i komandant Ozrenskog NOP odreda Simo Lukić, narodni heroj.

⚔️ 20. 1. 1944. Posle dvodnevnih borbi 12. slavonska brigada 12. divizije NOVJ i 14. srednjobosanska udarna brigada 11. udarne divizije NOVJ zauzele Prnjavor, koji su branili 1. bataljon lovačkog 4. puka domobranske 1. lovačke brigade, ustaše i nemački delovi (svega oko 750 ljudi). Gubici neprijatelja: 115 mrtvih i 36 zarobljenih, a gubici brigada: 30 mrtvih i 36 ranjenih boraca.

⚔️ 22. 1. 1944. Nemački avioni bombardovali Kolašin.

⚔️ 22. 1. 1944. Kod s. Bijelog Brda, s. Oskoruše i s. Štrbaca (blizu Priboja) jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ vodile ceo dan borbu protiv jednog bataljona nemačkog 3. puka -Brandenburg- i četničke Jurišne brigade Pavla Đurišića, koji su pokušali da spreče prelaz 2. divizije na levu obalu r. Lima i da je razbiju. Neprijatelj je odbačen prema Priboju uz gubitke od oko 60 mrtvih i 80 ranjenih, a zarobljeno je 13 četnika. Zaplenjena su 2 minobacača, 3 p. mitraljeza, 3 automata, preko 20 pušaka i dosta drugog materijala, uništen je 1 minobacač, 3 kamiona i 1 motocikl a oštećeno je više nemačkih kamiona. Gubici jedinica 2. divizije: 3 poginula i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 25. 1. 1944. Nemački vojnici, kvislinzi s Kosova i Metohije, muslimanska milicija od Plava i Gusinja i četnici od Vrmoša (u Albaniji), jačine oko 2000 vojnika, napali jedinice Komskog NOP odreda i italijanske partizanske divizije -Garibaldi- i potisnuli ih do pred Andrijevicu. Sutradan su jedinice 4. proleterske (crnogorske) udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ protivnapadom razbile neprijatelja na oba pravca i nanele mu gubitke od 67 mrtvih a 36 četnika su zarobile. Jedinice NOVJ su imale 2 poginula i 2 ranjena borca.

⚔️ 29. 1. 1944. Kod rta Ploče (zapadno od o. Arhanđela i o. M. Drvenika) britanska motorna topovnjača MGB 662 i torpedni čamac MTB 97 potopili nemački tanker -Folgore- od 330 tona i motorni jedrenjak -Roma- od 120 tona.

⚔️ 30. 1. 1944. Kod s. Radoboja (blizu Krapine) jedinice Zagorskog NOP odreda vodile petočasovnu borbu protiv 450 nemačkih vojnika, nanevši im gubitke od 80 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 31. 1. 1944. Delovi nemačke 392. legionarske divizije i 33. ustaškog bataljona otpočeli dvodnevni napad na jedinice 1. i 3. udarne brigade 8. divizije NOVJ u rejonu s. Plaškog (kod Ogulina). U tim borbama oni su potisli jedinice 8. divizije i zauzeli s. Plaški, popalivši i opljačkavši više sela. Neprijatelj je imao 24 mrtva i 32 ranjena, a jedinice NOVJ 3 mrtva i 23 ranjena borca.

⚔️ 29. 2. 1944. Nemački poslanik u NDH Zigfrid Kaše uputio ministarstvu inostranih poslova Trećeg Rajha izveštaj o zimskim operacijama nemačkih, ustaško-domobranskih i četničkih snaga; kaže da jedinice NOV i POJ nisu ozbiljno oslabljene; naprotiv, one sada pokazuju pojačanu aktivnost.

Dokumenti

📜 Obaveštenje Edvarda Kardelja od 17 januara 1943 god. Vrhovnom komandantu NOV i POJ drugu Titu o pregrupisavanju neprijateljskih snaga, njihovom moralno-političkom stanju i namerama

📜 Procena komandanta Jugoistoka feldmaršala Vajksa od 1. novembra 1943. vojno-političke situacije na području Jugoslavije krajem oktobra 1943. godine

📜 Zapovijest komandanta Borbene grupe Petersen (Trinaestog SS brdskog lovačkog puka Sedme SS divizije Princ Eugen) od 2 decembra 1943 god. za napad na jedinice NOVJ u istočnoj Bosni

📜 Izvještaj Komande Četrnaestog SS brdskog lovačkog puka Sedme SS divizije Princ Eugen od 2 decembra 1943 god. o prebacivanju na prostoriju Šivolja

📜 Naređenje Komande Četrnaestog SS brdskog lovačkog puka Sedme SS divizije Princ Eugen od 5 decembra 1943 god. za nastupanje pravcem Dobro Polje - Jahorina Pl.

📜 Naređenje Komande Četrnaestog SS brdskog lovačkog puka Sedme SS divizije Princ Eugen od 8 decembra 1943 god. o prodoru na prostoriju Bara

📜 Zapovest komandanta 5. SS-brdskog korpusa od 23. decembra 1943. potčinjenim komandama za operaciju Napfkuhen protiv jedinica NOV i POJ u centralnoj Bosni

📜 Naređenje Komande Četrnaestog SS brdskog lovačkog puka Sedme SS divizije Princ Eugen od 24 decembra 1943 god. za protivnapad

📜 Izvještaj Prvog bataljona Četrnaestog brdskog lovačkog puka Sedme SS divizije Princ Eugen o akcijama u istočnoj Bosni od 1 decembra 1943 do 1 januara 1944 godine

📜 Naređenje Komande 2. oklopne armije od 6. januara 1944. Komandi 15. brdskog armijskog korpusa za zauzimanje ostrva Brača (operacija »Morgenvind«) i Šolte (operacija »Morgenvind II«)

📜 Naređenje Komande 15. brdskog armijskog korpusa od 8. januara 1944. Prvoj kozačkoj i 373. legionarskoj diviziji za dejstva u operaciji »Brandfakel« na širem području Kozare

📜 Obavještenje Komande Petog SS-brdskog armijskog korpusa od 9. siječnja 1944. Komandi Petnaestog brdskog armijskog korpusa za izvođenje operacija Morgenwind na Brač i Morgenvind II na Šoltu

📜 Izveštaj političkog komesara 4. korpusa NOVJ od 15. januara 1944. Centralnom komitetu KPH o političkom stanju u podređenim jedinicama za vreme zimskih operacija 1943-44. na Kordunu i u Baniji

📜 Izveštaj 264. pešadijske divizije od 25. januara 1944. Komandi 15. brdskog armijskog korpusa o sopstvenim i neprijateljskim gubicima u operaciji »Frilingsgeviter« na. prostoru Knin — Kistanje

📜 Izveštaj Komande 21. brdskog armijskog korpusa od 10. februara 1944. Komandi 2. oklopne armije o preduzimanju operacije »Pik« u širem rejonu Kičeva i Đakovice

📜 Izveštaj zamenika političkog komesara 6. istočnobosanske brigade 17. NOU divizije od 19. februara 1944. Oblasnom komitetu KPJ za istočnu Bosnu o političkom stanju u Brigadi posle zimskih operacija

📜 Izveštaj Politodela 1. proleterske brigade 1. proleterske divizije od 29. februara 1944. Centralnom komitetu KPJ o političkom stanju u vreme zimskih operacija

📜 Izveštaj zamenika političkog komesara 2. vojvođanske brigade 16. NOU divizije od 13. marta 1944. Centralnom komitetu KPJ o političkom stanju u Brigadi posle nemačkih zimskih operacija

📜 Rezultati borbi Četvrte NOU divizije u zimskim operacijama od 29. novembra 1943. do 10. februara 1944. godine

📜 Izveštaj 373. legionarske divizije »Tigar« od 1. januara 1944. Komandi 15. brdskog armijskog korpusa o rezultatima i toku operacije »Ristov« na komunikaciji Bosanski Novi — Prijedor od 24. do 28. decembra 1943. godine

Fotografije

loading

Istorijske fotografije se učitavaju...

Povezane odrednice

Borbe u Srbiji 1944. 16. vojvođanska divizija NOVJ 2. krajiška udarna brigada Josip Broz Tito 12. slavonska proleterska udarna brigada 3. udarni korpus NOVJ (1. bosanski) 4. proleterska (crnogorska) udarna brigada Doboj 16. muslimanska udarna brigada 1. lovački zdrug (NDH) Tuzla Borbe u Crnoj Gori 1944. Komunistička partija Hrvatske Brač Prijepolje 27. istočnobosanska divizija NOVJ Operacija Snežna oluja Partizanska taktika 5. krajiška udarna divizija NOVJ Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. Ranjenici u ratu 15. brdski armijski korpus Danilo Jauković 1. kozačka divizija Vermahta Borbe u Crnoj Gori 1943. Partizanke Pljevlja 2. lička proleterska udarna brigada Kozara u oslobodilačkom ratu 8. kordunaška divizija NOVJ Borbe u Hrvatskoj 1943. 1. proleterska divizija NOVJ 14. slovenska divizija NOVJ 7. banijska divizija NOVJ Saradnja četnika sa okupatorom Druga neprijateljska ofanziva Avijacija u oslobodilačkom ratu 1. krajiška udarna brigada Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. Mrkonjić Grad Operacija Kugelblitz Zvornik 2. udarni korpus NOVJ Borbe u Srbiji 1943. 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada 19. sjevernodalmatinska divizija NOVJ Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu Foča 369. legionarska divizija (vražja) Gacko Prnjavor Borbe na Jadranu 1944. 12. slavonska divizija NOVJ Narodni heroji Jugoslavije Četnici u drugom svetskom ratu Politički komesari u NOR-u Borbe u Hrvatskoj 1944. 29. hercegovačka divizija NOVJ Centralni komitet KPJ Vlasenica Borbe u Sloveniji 1944. 6. lička proleterska divizija NOVJ Bijelo Polje Kupres 1. brdska divizija Vermahta 1. lička proleterska udarna brigada 7. SS divizija Prinz Eugen Borbe u Sloveniji 1943. Sanski Most Borbe u Lici 1943. 1. proleterska udarna brigada 2. oklopna armija Britanija i Jugoslavija Italijanski partizani 10. hercegovačka udarna brigada