Kumanovski partizanski odred

Za ovaj pojam je pronađeno 38 hronoloških zapisa, 10 dokumenata i 1 fotografija.

Događaji

⚔️ 12. 10. 1941. U neposrednoj blizini Kumanova formiran Kumanovski NOP odred. On je podeljen u dve grupe (čete): Kozjačku i -Karadag-. Grupe su noću 12. oktobra krenule u određene rejone dejstva: prva na pl. Kozjak a druga na Skopsku Crnu goru.

⚔️ 14. 10. 1941. Kod s. Belanovca (blizu Kumanova) bugarska policija razbila grupu (četu) -Karadag- Kumanovskog NOP odreda. U borbi su, između ostalih, poginuli narodni heroji: Borko Menkov, komandant, Pero Georgiev Čičo, politički komesar i Bajram Šaban, borac te grupe.

⚔️ 17. 10. 1941. U borbi kod s. Malotina (blizu Kumanova) bugarska policija razbila Kozjačku grupu (četu) Kumanovskog NOP odreda.

⚔️ 26. 6. 1943. Kumanovska partijska organizacija formirala dve partizanske grupe, koje su do kraja jula dejstvovale delom na vranjskom terenu, u sastavu 2. južnomoravskog NOP odreda, a delom u rejonu Kozjaka. (Ove grupe su poslužile kao jezgro za formiranje Kumanovskog NOP odreda.)

⚔️ 2. 8. 1943. Kod manastira Sv. Ilije (blizu Kumanova) formiran Kumanovski NOP odred od dotadašnje dve partizanske grupe iz kumanovskog kraja.

⚔️ 2. 8. 1943. Kod manastira Sv. Ilije (blizu Kumanova) 2. južnomoravski i Kumanovski NOP odred održali politički zbor, gde im se priključilo 10 omladinaca. Sutradan, posle tročasovne borbe protiv bugarskih policajaca iz Vranja, kojima su naneli gubitke od 3 mrtva, odredi su se povukli ka pl. Kočuri.

⚔️ 26. 8. 1943. Kod s. Berelića (blizu Vranja) Kumanovski NOP odred, izdvojen iz sastava 2, južnomoravskng NOP odreda radi samostalnih dejstava, izvršio smotru i uputio se ka pl. Kozjaku.

⚔️ 1. 9. 1943. U s. Mladom Nagoričanu (kod Kumanova) grupa boraca Kumanovskog NOP odreda napala obezbeđenje i zapalila opštinsku zgradu.

⚔️ 10. 9. 1943. U s. Čelopeku (kod Kumanova) grupa boraca Kumanovskog NOP odreda spalila opštinsku arhivu i održala politički zbor.

⚔️ 11. 9. 1943. U s. Dragomancu (kod Kumanova) Kumanovski NOP odred spalio opštinsku arhivu i održao politički zbor.

⚔️ 12. 9. 1943. U s. Arbanaškom (kod Kumanova) Kumanovski NOP odred spalio zgradu opštine i održao politički zbor.

⚔️ 18. 9. 1943. U s. Orašcu (kod Kumanova) grupa boraca Kumanovskog NOP odreda spalila zgradu opštine.

⚔️ 19. 9. 1943. U s. Pčinji (kod Kumanova) grupa boraca Kumanovskog NOP odreda spalila opštinsku arhivu, održala miting i seljacima podelila rekviriranu vunu.

⚔️ 21. 9. 1943. U s. Pelincu (kod Kumanova) Kumanovski NOP odred održao politički zbor sa seljacima i zapalio zgradu opštine.

⚔️ 0. 10. 1943. Kod s. Tabanovca 1. četa Kumanovskog NOP odreda izvršila diverziju na pruzi Kumanovo-Preševo i prekinula je na nekoliko mesta.

⚔️ 1. 10. 1943. U s. Rudarima (kod Kumanova) 1. četa Skopsko-kumanovskog NOP odreda spalila policijsku stanicu i opštinsku zgradu.

⚔️ 5. 10. 1943. U rejonu s. Stracina (kod Kumanova) Kumanovski NOP odred sačekao i razbio jednu poteru bugarskih vojnika i policajaca. Neprijatelj je imao 2 mrtva, 3 ranjena i 3 zarobljena (među kojima i 1 oficira).

⚔️ 7. 10. 1943. Kod s. Dragomanca (blizu Kumanova) Kumanovski NOP odred vodio borbu protiv četnika. Poginulo je 9 četnika a 5 četnika je prišlo tom odredu.

⚔️ 10. 10. 1943. Naredbom delegata Fovereništva GŠ NOV i PO za Makedoniju za 5. operativnu zonu Kumanovski NOP odred preimenovan u Skopsko-kumanovski i podeljen u dve čete. Odredu je za dejstvo određena teritorija: Skopska Crna gora, kumanovski, kratovski i krivopalanaćki srez.

⚔️ 25. 10. 1943. U s. Gradištu (kod Kumanova) grupa boraca 2. čete Skopsko-kumanovskog NOP odreda spalila opštinsku arhivu, zaplenila nešto oružja, novaca i druge spreme i podelila seljacima rekviriranu vunu. Bugarski policajci i Preševska kontračeta sutradan su za odmazdu streljali 5 ljudi i 2 žene iz toga sela.

⚔️ 1. 11. 1943. U s. Zegnjanu (kod Kumanova) delovi Skopsko-kumanovskog NOP odreda spalili opštinsku arhivu, održali politički zbor i formirali seoski NO odbor.

⚔️ 6. 11. 1943. U s. Orahu (kod Kumanova) delovi Skopsko-kumanovskog NOP odreda spalili opštinu i zaplenili 9 pušaka. Dva dana kasnije bugarska policija je za odmazdu streljala 15 meštana.

⚔️ 6. 11. 1943. U s. Kuklici (kod Kumanova) delovi Skopsko-kumanovskog NOP odreda uništili magacin železničkog materijala za projektovanu prugu Kumanovo-Ćustendil i zaplenili 6 konja, 9 pušaka, oko 200 kg. eksploziva i drugu opremu.

⚔️ 10. 11. 1943. U s. Tabanovcu (kod Kumanova) Skopsko-kumanovski NOP odred spalio opštinu i zaplenio 25 pušaka i drugu opremu, a potom porušio prugu u blizini sela i zapalio 4 vagona nemačkog teretnog voza.

⚔️ 10. 11. 1943. Na pl. Kozjak (kod Kumanova) stiglo iz zapadne Makedonije 19 boraca (pretežno iz skopskog i štipskog kraja) Šarplaninskog NOP odreda i ušlo u sastav Skopsko-kumanovskog NOP odreda.

⚔️ 25. 11. 1943. Skopsko-kumanovski NOP odred uputio proglas narodu kumanovskog i krivopalanačkog sreza, u kome je razotkrio protivnarodni rad četnika Draže Mihailovića i pozvao zavedene da napuste čelnike i stupe u NOV i PO Makedonije.

⚔️ 1. 12. 1943. U okolini Kumanova, po naređenju Štaba 5. operativne zone NOV i PO Makedonije, od dotadašnjeg Skopsko-kumanovskog NOP odreda formiran 1. kumanovski partizanski bataljon -Jordan Nikolov-, jačine 116 boraca.

⚔️ 0. 3. 1944. U rejonu Kumanova, od jednog dela ljudstva 3. makedonske NOU brigade i novodošlih boraca, ponovo formiran Kumanovski NOP odred, sa zadatkom da dejstvuje na komunikaciji Skoplje-Kumanovo-Vranje i po manjim neprijateljskim uporištima.

⚔️ 12. 3. 1944. Kumanovski NOP odred posekao 24 tt stuba između r. Pčinje, Stracina i Kumanova. Odredu su se tom prilikom priključili omladinci iz s. Vojnika, koji su bili regrutovani za bugarsku vojsku.

⚔️ 12. 4. 1944. U rejonu ž. stanice Tabanovce (kod Kumanova) delovi Kumanovskog NOP odreda miniranjem uništili lokomotivu i 5 vagona bugarskog transportnog voza koji se iz Grdelice kretao za Skoplje.

⚔️ 21. 4. 1944. Kod s. Čelopeka (blizu Kumanova) Kumanovski NOP odred vodio borbu protiv bugarske vojske i policije kumanovskog garnizona. Dobivši pojačanja, neprijatelj je okružio ovaj NOP odred, ali je on uspeo da se, pod borbom, izvuče preko nabujale r. Pčinje.

⚔️ 24. 4. 1944. Pripremajući napad na Kratovo, 3. makedonska NOU brigada i Kosovski i Kumanovski NOP odred porušili drumske mostove kod Stracina, Krive Palanke i Čifte-Hana.

⚔️ 30. 4. 1944. Bugarske snage (14, 17. i 29. pešadijska divizija, delovi 7. rilske divizije. 1. i 2. konjički, 1. armijski, 41. i 45. pešadijski puk, žandarmerijski bataljon, policijske snage vranjske i sofijske oblasti i iz rejona Kumanova) preduzele napadnu operaciju poznatu pod imenom -proiećna ofanziva- protiv jedinica NOVJ na desnoj obali r. J. Morave (5. i 6. južnomoravsku NO brigadu, 3. makedonsku NO brigadu, Kosovski NOP odred, bugarsku 1. sofijsku partizansku brigadu, Crnotravski i Kumanovski NOP odred, bugarski Trnski partizanski odred i jedinice komandi područja i komandi mesta) s ciljem da ih koncentričnim napadima u rejonima Vranje - Kumanovo - Kriva Palanka - Pirot - Babušnica - Vladičin Han okruže i unište. U borbama vođenim do 20. juna neprijatelj nije uspeo da uništi jedinice NOVJ, pa se povukao u polazne garnizone.

⚔️ 19. 5. 1944. Od 3. makedonske NOU brigade (bez jednog bataljona) i po jednog bataljona iz 6. južnomoravske i Kosovske NO brigade formirana Udarna grupa. Ona je, sa svojim Operativnim štabom, preduzela pokret za istočnu Makedoniju u jeku neprijateljske prolećne ofanzive, kako bi se izvuka iz okruženja. Na pl. Kozjaku su sa Kumanovskim NOP odredom ostali bolesni, ranjeni i iznemogli borci.

⚔️ 20. 6. 1944. Na komunikaciji Kumanovo - Kriva Palanka diverzantska grupa Kumanovskog NOP odreda uništila jedan bugarski kamion. Poginulo je 6 i ranjeno oko 10 bugarskih vojnika.

⚔️ 5. 7. 1944. Kod s. Tabanovca (blizu Kumanova) diverzantska grupa Kumanovskog NOP odreda minirala prugu i oštetila lokomotivu i nekoliko vagona. Saobraćaj je bio prekinut 24 časa.

⚔️ 24. 7. 1944. U rejonu s. Mlado Nagoričano - s. Klečevce 3. makedonska NOU brigada (bez 1. bataljona) i Kumanovski NOP odred napali bugarske posade i naneli im gubitke od 20 mrtvih, 10 ranjenih i 5 zarobljenih vojnika. Iste večeri porušili su dva mosta na r. Pčinji i r. Petrošnici. Zaplenili su 2 minobacača, 3 mitraljeza i drugu ratnu opremu a zapalili 2 kamiona. Imali su 3 mrtva i 8 ranjenih boraca.

⚔️ 12. 8. 1944. U rejonu s. G. Konjara (kod Kumanova) 3. makedonska NOU brigada i Kumanovski NOP odred porušili dva mosta i spalili ž. st. Tabanovce. Te objekte su branili jedan bugarski konjički eskadron i kontračetnici. Neprijatelj je imao 4 mrtva i 9 ranjenih; uništena su mu 4 mitraljeza a jedan je zaplenjen. Brigada je imala 6 mrtvih, 13 ranjenih i 13 nestalih boraca.

Dokumenti

📜 Pismo Kuzmana Josifovskog od 6. oktobra 1943. god. Centralnom komitetu KIM o stanju na teritoriji Makedonije pod bugarskom okupacijom i održavanju veza sa Srbijom, Kosmetom i Kumanovskim partizanskim odredom

📜 Izveštaj skopskog oblasnog policiskog načelnika Asena Bogdanova od 9. oktobra 1943. god. o napadu Prve čete Skopsko-kumanovskog partizanskog odreda na delove Pedeset trećeg pešadiskog puka kod s. Stracina

📜 Naredba delegata Povereništva Glavnog štaba NOV i PO Make-donije za Petu operativnu zonu od 10. oktobra 1943. god. o osamostaljenju i nazivu Kumanovskog partizanskog odreda

📜 Naredba delegata Povereništva Gdavnog štaba NOV i PO Make-donije za Petu operativnu zonu od 10. oktobra 1943. god. o postavljanju komandnog kadra u četama Skopsko-kumanovskog partizanskog odreda

📜 Naredba delegata Povereništva Glavnog štaba NOV i PO Makedonije za Petu operativnu zonu od 10. oktobra 1943. god. o nazivu Prve i Druge čete Skopsko-kumanovskog odreda

📜 Naredba delegata Povereništva Glavnog štaba NOV i PO Makedonije za Petu operativnu zonu od 27. oktobra 1943. god. o postavljanju kadra u Skopsko-kumanovskom partizanskom odredu

📜 Pismo člana Vrhovnog štaba NOV i POJ Svetozara Vukmanovića-Tempa sd 30 oktobra 1943 god. Okružnom komitetu KPJ za Vranje o stvaranju zajedničkog operativnog štaba za Drugi južnomoravski, Kumanovski i Kosmetski NOP odred

📜 Izveštaj delegata štaba Pete operativne zone Ljubča Arsova od 14. novembra 1943. god. Kuzmanu Josifovskom o stanju u Skopsko-kumanovskom partizanskom odredu

📜 Proglas Skopsko-kumanovskog partizanskog odreda od 25. novembra 1943. god. narodu Kumanovskog i Krivopalanačkog sreza

📜 Izveštaj štaba Kumanovskog partizanskog odreda od 11. jula 1944. god. Glavnom štabu NOV i PO Makedonije o izvršenim akcijama

Fotografije

Povezane odrednice

Crna Trava ★ Kratovo ★ Bugarska u drugom svetskom ratu ★ Politički komesari u NOR-u ★ Pirot ★ Ljupčo Arsov ★ 8. srpska brigada (6. južnomoravska) ★ Šarplaninski partizanski odred ★ Glavni štab Makedonije ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Kuzman Josifovski ★ Borbe u Srbiji 1943. ★ Bugarski zločini u Jugoslaviji ★ Crnotravski partizanski odred ★ 3. makedonska udarna brigada ★ Borbe u Makedoniji 1944. ★ Svetozar Vukmanović Tempo ★ Narodno oslobodilački odbori ★ Borbe u Makedoniji 1943. ★ Kumanovo ★ Priprema ustanka u Makedoniji 1941. ★ Omladina u ratu ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ Dragoljub Draža Mihailović ★ Kriva Palanka ★ Asen Bogdanov ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Vranje ★ Kosovski partizanski odred ★ Vrhovni štab NOVJ ★ 2. južnomoravski partizanski odred ★ Žene u ratu ★ 1. kosovska brigada ★ Borbe na Kosovu i Metohiji ★ Preševo ★